Instytut Pamięci Narodowej Uroczystość oznaczenia grobu powstańca śląskiego Franciszka Pukowca znakiem pamięci „Tobie Polsko” – Wodzisław Śląski, 22 września 2023 - Aktualności -

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach zaprasza na uroczystość oznaczenia grobu powstańca śląskiego Franciszka Pukowca znakiem pamięci „Tobie Polsko”.

Wydarzenie z udziałem rodziny powstańca oraz przedstawicieli Instytutu Pamięci Narodowej, odbędzie się 22 września 2023 r. o godz. 11:00 na cmentarzu parafialnym pw. św. Marii Magdaleny w Wodzisławiu Śląskim przy ul. Kosynierów.

Sierż. sztab. Franciszek Pukowiec urodził się 18 lutego 1889 r. w Radlinie II. Był synem Karola i Józefy z d. Dzierżęga. W latach 1895-1903 uczęszczał do szkoły powszechnej. Po ukończeniu 8 klas szkoły powszechnej podjął naukę w szkole rolniczej. Jednak już w 1906 r. wyjechał do Bottrop w Niemczech, gdzie przebywał do 1913 r. Pracował wówczas jako górnik. Działał aktywnie w tamtejszym Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. W 1909 r. został powołany do odbycia 2-letniej służby w wojsku niemieckim. Następnie wrócił do pracy jako górnik. W latach 1914-1918 brał udział w walkach wielkiej wojny. Od 1919 r. należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. W tym samym roku przystąpił również do powstania wielkopolskiego, podczas którego pełnił rolę dowódcy kompanii. Rok później brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył wówczas w szeregach Pułku Strzelców Bytomskich i brał udział w toczonych walkach na odcinku wieluńskim. Wrócił do Radlina w listopadzie 1920 r., gdzie zaangażował się w akcję plebiscytową. W 1921 r. brał udział w III powstaniu śląskim, podczas którego pełnił rolę dowódcy II baonu 14 wodzisławskiego pułku piechoty. Został postrzelony w płuca podczas walk toczonych w Bukowie. Trafił do szpitala w Dziedzicach. Po odzyskaniu zdrowia wstąpił do Straży Gminnej. Należał do Związku Powstańców Śląskich w Radlinie. Został odznaczony orderem Virtuti Militari V kl. (nr 7798), Krzyżem Walecznych (nr 15803), Gwiazdą Górnośląską oraz Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi. Zmarł 16 lutego 1946 r.

oprac. Danuta Mikoda/OBUWIM IPN Katowice

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest  wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.