E-Księgarnia
28 września 2023 r. w Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu, przy ul. Chemicznej 12, odbyła się sesja popularnonaukowa „Historia przerwana. Z dziejów społeczności żydowskiej w Sosnowcu“. Wydarzenie zostało zorganizowane w 80. rocznicę likwidacji gett sosnowieckich. W otwarciu konferencji wziął udział dr Andrzej Sznajder, dyrektor katowickiego oddziału IPN.
W Pałacu Schoena Muzeum w Sosnowcu od sierpnia 2023 r. prezentowana jest wystawa „Sosnowieccy Żydzi - historia przerwana. W 80. rocznicę likwidacji sosnowieckiego getta“.
Społeczność żydowska stanowiła integralną część Sosnowca przez ponad sto pięćdziesiąt lat. Była mniejszością liczną i znaczącą. Od połowy XIX wieku sosnowieccy Żydzi budowali lokalny przemysł, inwestowali w rozwój gospodarczy miasta, współdecydowali o miejskich przedsięwzięciach zasiadając w sosnowieckim samorządzie, angażowali się w działalność miejscowych organizacji społecznych, kulturalnych i zawodowych. Kres ich aktywności przyniósł wybuch II wojny światowej. W wyniku niemieckiej polityki eksterminacyjnej życie straciła zdecydowana większość żydowskich mieszkańców miasta. Tylko nieliczni, którzy ocaleli zdecydowali się powrócić do rodzinnego Sosnowca i w nim pozostać. Mimo odbudowy po 1945 r. życia społecznego i narodowego sosnowieccy Żydzi stanowili już mniejszość szczątkową, z upływem lat – śladową, by po 1968 r. prawie zniknąć z obrazu miasta.
Podstawowym celem prezentowanej wystawy jest odtworzenie dziejów społeczności żydowskiej w Sosnowcu od momentu osiedlenia się jej w Sosnowcu po kres jej egzystencji w mieście w okresie PRL. Na wystawie pokazano wybrane, najważniejsze wydarzenia z barwnej i bogatej historii sosnowieckich Żydów oraz przybliżono losy niezwykłych ludzi, którzy tę historię tworzyli. Klamrą spinającą wystawę są współczesne zdjęcia miejsc związanych z żydowską historią miasta.
Ekspozycja będzie czynna do 1 października 2023 r.
Program konferencji:
10.00–10.15 Otwarcie sesji
10.15–10.40 Natan Eliasz Szternfinkiel i jego „Zagłada Żydów Sosnowca” dr Aleksandra Namysło
(IPN Oddział w Katowicach)
10.40–11.05 Wyobraźnia na gruzach. Próba odtworzenia topografii getta w Sosnowcu-Środuli
Tomasz Grząślewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach)
11.05–11.30 Jak powstawał spektakl „Środula. Krajobraz Mausa” w Teatrze Zagłębia Weronika Janosz
(Teatr Zagłębia w Sosnowcu)
11.30–11.55 Bohaterowie żydowskiego ruchu oporu w Zagłębiu Dąbrowskim Piotr Jakoweńko
(Fundacja Brama Cukermana)
11.55–12.10 „Pro Memoria – Bojownicy z Kamionki” – impresje fotograficzno-muzyczne
Maciej Stobierski (Związek Polskich Artystów Fotografików)
12.00–12.15 Przerwa kawowa
12.15–12.40 Mieszkańcy Sosnowca z pomocą Żydom w okresie niemieckiej okupacji
(wybrane historie) Tomasz Gonet (IPN Oddział w Katowicach)
12.40–13.05 „Była dla mojej rodziny kimś więcej niż tylko pomocą domową”. Rodzina Zorskich w ukryciu
Anna Malinowska („Gazeta Wyborcza”)
13.05–13.30 „Pamięć pogranicza. Opowieści o żydowskim życiu i Zagładzie na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim” Karolina Jakoweńko (Fundacja Brama Cukermana, Dom Pamięci Żydów Górnośląskich – Muzeum w Gliwicach)
13.30–13.40 Podsumowanie konferencji
Wydarzenie zostało zorganizowane przez Pałac Schoena Muzeum w Sosnowcu oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
-
Sesja popularnonaukowa „Historia przerwana. Z dziejów społeczności żydowskiej w Sosnowcu“ (zaproszenie).
