Najnowszy odcinek „Migawek archiwalnych” wyjątkowo dobrze ilustruje tytuł całego cyklu, ponieważ dzisiejszymi „bohaterami” są zdjęcia miast obecnego województwa śląskiego, zrobione przez funkcjonariuszy SB podczas obserwacji inwigilowanych osób lub w trakcie innych czynności operacyjnych.
W zasobie Oddziałowego Archiwum IPN w Katowicach znajdują się setki tego rodzaju fotografii, jednak zaledwie niewielka część z nich uwiecznia przeszłość naszych miast. Pierwszym tego powodem jest oczywiście fakt, że to nie architektura była na celowniku aparatów funkcjonariuszy SB, tylko śledzone przez nich osoby. Po drugie, zdjęcia robione z ukrycia często są prześwietlone/niedoświetlone, krzywe lub rozmazane – ale też ich punktem docelowym nie był rodzinny album, tylko akta operacyjne. Wreszcie, niewielki na ogół fragment tła uniemożliwia nieraz identyfikację sfotografowanego miejsca.
Z bogatego zbioru tychże zdjęć prezentujemy dziś niecałe 30. Większość została zrobiona w Katowicach, ale reprezentowane są też Chorzów, Sosnowiec, Jastrzębie-Zdrój i Cieszyn. Tylko niektóre są dokładnie datowane, ale wszystkie pochodzą oczywiście sprzed 1990 r.