Instytut Pamięci Narodowej „Tobie Polsko” – hołd dla czterech powstańców śląskich w Pszczynie, 6 października 2021 - Aktualności -

przesuń wstecz zdjęcia

przesuń dalej zdjecia

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

6 października 2021 r. w Pszczynie na cmentarzu parafialnym przy ul. gen. J. Hallera odbyła się uroczystość oznaczenia 4 grobów powstańców śląskich: śp. Stanisława Krzyżowskiego, Aleksego Fizi, Huberta Piechy oraz Juliusza Cichonia znakiem pamięci „Tobie Polsko” oraz plakietą „grobu weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.

W uroczystości udział wzięli między innymi p. Grzegorz Gaża – poseł na Sejm RP, p. Barbara Bandoła – starosta pszczyński wraz z p. Grzegorzem Nogłym – członkiem Zarządu SP, p. Urszula Piesiur – sekretarz Gminy Pszczyna, p. Katarzyna Raszka reprezentująca p. Grzegorza Tobiszowskiego – europosła, dr Andrzej Sznajder – dyrektor Oddziału IPN w Katowicach, p. Tadeusz Żyła – prezes Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Pszczynie oraz reprezentacja pszczyńskiego ZHP i szkół pszczyńskich.

Uroczystość poprowadził p. Jan Kwaśniewicz – naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach. Po przywitaniu gości głos zabrał
p. dr Andrzej Sznajder, który przybliżył zgromadzonym genezę akcji „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud! Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia” i symbolikę znaku „Tobie Polsko”. Następnie głos zabrał – dr hab. prof. UJ Marian Małecki – prezes Pro Memoria Stowarzyszenia Bitwy pod Pszczyną 1939, który przedstawił w zarysie historię powstań śląskich na terenie powiatu pszczyńskiego. Po nim sylwetki osób, których groby zostały odznaczone omówił p. Jan Kwaśniewicz. Po jego przemówieniu dr Andrzej Sznajder dokonał oznaczenia grobów Aleksego Fizi oraz Stanisława Krzyżowskiego, a po nim modlitwę poprowadził ks. Damian Gatnar – proboszcz parafii pw. Wszystkich Świętych w Pszczynie. Po niej nastąpiła salwa honorowa oddana przez reprezentację Kurkowego Bractwa Strzeleckiego w Pszczynie. Na zakończenie uroczystości złożono kwiaty na grobach Huberta Piechy i Juliusza Cichonia. Dokonano też przekazania plakiety i znaku pamięci na ręce ks. prob. Damiana Gatnara.

Po zakończonych na cmentarzu ceremoniach odbyło się spotkanie w Starostwie Powiatowym w Pszczynie, które było podsumowaniem uroczystości.

Śp. ppor. Stanisław Krzyżowski urodził się 20 października 1893 r. w Tychach. Był zaangażowany w działalność między innymi Towarzystwa Śpiewaczego „Harmonia” w Tychach, miejscowego gniazda „Sokoła” Od 1919 r. pełnił funkcję zastępcy komendanta powiatowego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Podczas I powstania śląskiego prowadził akcję powstańczą w północnej części powiatu pszczyńskiego. W okresie 18.08.1919–30.08.1919 szef oddziału operacyjnego przy dowództwie na powiat w Dziedzicach. W okresie 18.08.1919–30.08.1919 komendant posterunku wywiadowczego nr 5 Oddziału II w Dziedzicach. W okresie 15.02.1920–16.08.1920 dowódca powiatu pszczyńskiego a od 16.08.2020 do 02.05.1921 dowódca powiatowy POW w Pszczynie. Po powstaniach organizator Straży Obywatelskiej w powiecie pszczyńskim, a w latach 1921–1922 sekretarz powiatowej Rady Ludowej, prezes Związku Powstańców Śląskich na powiat. W roku 1930 wybrany na posła na Sejm II RP. Zmarł 3 maja 1933 r. Odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi.

Śp. Hubert Piecha urodził się 11 stycznia 1900 r. Brał udział w I, II i III Powstaniu Śląskim. Zmarł 13 stycznia 1978 r.

Śp. kpr. Juliusz Cichoń urodził się 7 stycznia 1885 r. w Łabędach. Brał udział w I, II i III powstaniu śląskim. Był sekretarzem biura komisariatu plebiscytowego w Gliwicach. Należał również do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Podczas III powstania śląskiego komendant straży gminnej w Łabędach. Służył w 3 kompanii 4 pułku gliwickiego i brał udział w walkach między innymi pod Gliwicami, Kędzierzynem oraz Starym Koźlem. Po powstaniach członek straży gminnej. Zmarł 23 sierpnia 1965 r. Za działalność odznaczony między innymi Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi oraz Medalem Niepodległości.

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.