E-Księgarnia
W kręgu kultury i przemysłu. Studia z dziejów Zabrzaw XX wieku, red. Zbigniew Gołasz, Katowice 2015, IPN w Katowicach & Muzeum Miejskie w Zabrzu, Katowice 2015, 400 s.
Książka zawiera teksty wygłoszone podczas konferencji naukowych: „Zabrzańska gospodarka w cieniu polityki i ideologii”(Zabrze2011 r.) oraz „Pomiędzy przymusem a niezależnością. Kultura w Zabrzu w XX w.” (Zabrze 2012). Opublikowano siedem artykułów poruszających zagadnienia związane z zabrzańskim przemysłem w XX wieku, w różnych uwarunkowaniach politycznych i ekonomicznych, a także dziewięć tekstów dotyczących zabrzańskiej kultury i jej twórców w kontekście burzliwych przemian politycznych, społecznych i narodowościowych, jakie dokonały się w ubiegłym stuleciu. Ich autorami są m.in. pracownicy naukowi Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Muzeum w Tarnowskich Górach, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz publicyści. Wydawnictwo nie wyczerpuje wszystkich zagadnień związanych z poruszonymi tematami. Jest jednak kolejnym krokiem w kierunku opracowania obszernej, wyczerpującej syntezy dziejów miasta i jego mieszkańców w XX w. Istotnym, bowiem Zabrze, jedno z większych i ważniejszych miast okręgu przemysłowego, nie dysponuje współczesną monografią historyczną, a dotychczasowe opracowania, zarówno polskie, jak i niemieckie, są nieaktualne i mało obiektywne.
SPIS TREŚCI
CzęśćI. Pomiędzy przymusem a niezależnością.Kultura w Zabrzu w XX wieku
Krzysztof Gwóźdź, Zabrzańskie organizacje strzeleckie jako przejaw kultury mieszczańskiej
Dawid Kubieniec, Obraz życia kulturalnego i towarzyskiego w Zabrzu
Piotr Hnatyszyn, Szkoła muzyczna Johannesa Pionczyka 1917//1918–1945
Bernard Linek, Polityka kulturalna nazistów wobec robotników zabrzańskich. Na podstawie gazety „Kohle und koks”
Zbigniew Gołasz, Kultura w Zabrzu w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej. Próba charakterystyki
Sebastian Rosenbaum, „Wielkie dzieło pielęgnowania kultury socjalistycznej”. Zabrzański wrzesień 1965-1989
BogusławTracz, Kościół i kultura niezależna w Zabrzu w latach osiemdziesiątych XX wieku
Grażyna Barbara Szewczyk, Janosch. Między prawdąa z myśleniem
Krzysztof Karwat, Stanisław Bieniasz. Dramaty pisarskich wyborów: między Zabrzem a Mettmann
CzęśćII. W cieniu polityki i ideologii. Przemysł zabrzański w XX wieku
Piotr Hnatyszyn, Browar obywatelski w Zabrzu
Adam Frużyński, Zabrzański przemysł wydobywczyi ciężki 1933–1989
Mirosław Sikora, Zabrze w niemieckiej produkcji zbrojeniowej 1939–1944
Zbigniew Gołasz, Wpływ stacjonowania Sowietów naprzemysł zabrzański w 1945 roku
Zenon Szmidtke, Praca represjonowanych politycznie żołnierzy – górników w kopalni „Mikulczyce”
BogusławTracz, „Zabrze na przedzie, prowadzi Zabrze w socjalistyczną dal”. Zabrzańskie konteksty idei współzawodnictwa pracy
Zbigniew Barecki, Zakończenie eksploatacji węglaprzez skonsolidowaną kopalnię „Pstrowski” w Zabrzu