E-Księgarnia
6 października 2023 r. na cmentarzu parafialnym w Lądku-Zdroju, przy ul. Śnieżnej (sektor K, rząd 5, grób nr 18) odbyła się uroczystość oznaczenia grobu powstańca śląskiego Tadeusza Nogasa znakiem pamięci „Tobie Polsko”. W upamiętnieniu wzięli udział: rodzina powstańca, przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, poczty sztandarowe, młodzież oraz mieszkańcy Lądka-Zdroju. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Oddziały IPN w Katowicach i we Wrocławiu.
Tadeusz Nogas (ur. 21 lutego 1904 r., zm. 12 października 1970 r.) brał udział w III powstaniu śląskim. Walczył w szeregach kompanii karabinów maszynowych II Baonu Strzelców Śląskich, jak również w oddziale dywersyjnym Tadeusza Puszczyńskiego „Wawelberga”. W czasie II wojny światowej został aresztowany i osadzony w więzieniu w Zamku Lubelskim, a następnie trafił kolejno do KL Lublin, KL Auschwitz, KL Mauthausen-Gusen i KL Dachau.
Grób został wyremontowany przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN we Wrocławiu w 2020 r.
Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.
-
Znak pamięci „Tobie Polsko“.
