Konferencja naukowa „»Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili« (Mt 25,40) – rzecz o braterstwie. Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej“ – Katowice, 21 września 2023 - Aktualności - Instytut Pamięci Narodowej

21 września 2023 roku, w uroczystej atmosferze Sali Sejmu Śląskiego w Katowicach przy ul. Jagiellońskiej 25, odbyła się konferencja naukowa pod tytułem „»Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili« (Mt 25,40) – rzecz o braterstwie. Polacy ratujący Żydów w czasie II wojny światowej”.

Wydarzenie to stanowiło wprowadzenie do szeroko zakrojonego projektu, którego celem jest rozpowszechnienie wiedzy na temat niezwykłego heroizmu Polaków, którzy narażając swoje życie, a często także życie swoich rodzin, ukrywali Żydów podczas II wojny światowej.

Konferencja nie tylko dostarczyła uczestnikom rzetelnej wiedzy historycznej, ale przede wszystkim przywróciła pamięć o tych wyjątkowych jednostkach, bohaterach, którzy z odwagą i poświęceniem otwierali swoje domy, piwnice i pokoje współobywatelom – Żydom.

Oficjalne otwarcie konferencji poprowadzili Urszula Bauer, Śląska Kurator Oświaty, oraz dr Andrzej Sznajder, Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.

Kolejne punkty programu przyniosły cenne prelekcje, które poświęcone były różnym aspektom polskiej pomocy dla społeczności żydowskiej w czasie niemieckiej okupacji. Dr Aleksandra Namysło z Oddziału IPN w Katowicach opowiedziała o mieszkańcach Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, którzy udzielali pomocy ludności żydowskiej w trudnych czasach wojny. Następnie Tomasz Gonet, również z Oddziału IPN w Katowicach, przybliżył historie pomocy udzielanej Żydom na Kresach południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej w czasie okupacji niemieckiej.

Po krótkiej przerwie przyszedł czas na kontynuację, gdzie Karol Madaj z Oddziału Muzeum Historii Polski – Centrum Informacji i Edukacji o Polakach Ratujących Żydów opowiedział o pomocy udzielanej Żydom w warszawskim getcie przez ks. Marcelego Godlewskiego. Następnie Grzegorz Kamiński ze Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 4 w Gliwicach podzielił się swoimi doświadczeniami dotyczącymi nauki tolerancji i szacunku do innych religii, zwłaszcza przy ratowaniu żydowskiego dziedzictwa w Gliwicach i powiecie gliwickim. Z kolei Ewelina Małachowska z OBEN IPN Katowice zaoferowała spojrzenie na edukację w temacie Polaków ratujących Żydów w kontekście pracy z dziećmi i młodzieżą.

Organizatorami konferencji byli Oddział IPN w Katowicach oraz Śląskie Kuratorium Oświaty w Katowicach.

Wydarzeniem towarzyszącym konferencji była prezentacja wystawy „Życie przechowane. Mieszkańcy Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego z pomocą Żydom w czasie II wojny światowej”.

Wystawa przenosi nas w świat ludzi o wielkich i niezłomnych sercach opowiada o ich odwadze, wierze, nadziei, miłości, o tym co powinniśmy czynić żeby ocalać wszystko co najważniejsze. Ukazuje perspektywę zarówno ratujących jak i ratowanych. Mówi o fundamentalnym imperatywie moralnym wyrastającym z poświęcenia dla drugiego człowieka, o sensie i potrzebie niesienia pomocy w potrzebie. Kilkanaście wybranych historii prezentowanych na wystawie przedstawia losy mieszkańców Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, którzy dzięki swoim wyborom i czynom na zawsze zostali utrwaleni na najświatlejszych kartach naszej historii. Wielu z nich wyróżniono Medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, niektórym przyznano go dopiero pośmiertnie.

Przechowujmy pamięć o tych, którzy tak jak Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w nieludzkich czasach przechowali życie innych, nie zapomnijmy o ratujących i ocalonych z Będzina, Sosnowca, Chorzowa, Katowic, Jaworzna…

Wystawa została zrealizowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz Muzeum w Gliwicach.

Autorkami wystawy są: dr Aleksandra Namysło i Monika Bortlik-Dźwierzyńska z OIPN w Katowicach.