Instytut Pamięci Narodowej 43. rocznica pierwszego strajku na Górnym Śląsku w tarnogórskim „Fazosie“ – Tarnowskie Góry, 21 sierpnia 2023 - Aktualności -

W poniedziałek, 21 sierpnia 2023 r. w Tarnowskich Górach odbyły się uroczyste obchody 43. rocznicy pierwszego strajku na Górnym Śląsku, który miał miejsce w tarnogórskim „Fazosie” oraz powstania NSZZ „Solidarność”.

W uroczystości uczestniczyli działacze „Solidarności”, wojewoda Jarosław Wieczorek, przedstawiciele władz i instytucji lokalnych oraz zaproszeni goście m.in. parlamentarzyści, przedstawiciele służb mundurowych oraz Lasów Państwowych. Po mszy świętej, którą odprawiono w kościele pw. Piotra i Pawła dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach wraz z pozostałymi delegacjami, złożył kwiaty pod tablicą NSZZ „Solidarność” przy dzwonnicy Tarnogórskich Gwarków.

Polecamy publikację wydaną wspólnie przez IPN, Śląskie Centrum Wolności i Solidarności oraz „Solidarność“ w Tarnowskich Górach „Tarnogórska Solidarność 1980–1990”. Instytut Pamięci Narodowej opublikował przed kilku laty również album „Tarnogórska Solidarność 1980–1981” autorstwa Roberta Ciupy i Sebastiana Rosenbauma, poświęcony wczesnemu okresowi tarnogórskiej „Solidarności”.

* * *

21 sierpnia 1980 r. w Fabryce Zmechanizowanych Obudów Ścianowych „Fazos” w Tarnowskich Górach wybuchł strajk. Był to pierwszy dobrze zorganizowany protest w województwie katowickim, którego uczestnicy odwołali się do doświadczeń rozpoczętego tydzień wcześniej strajku w Stoczni im. Lenina w Gdańsku. Podniesiono nie tylko postulaty płacowe i socjalne, ale domagano się też „pełnej informacji o sytuacji w kraju” i „o wysuniętych postulatach na Wybrzeżu”. Mimo ataków ze strony działaczy partyjnych, dyrekcji i służb porządkowych, MO i SB, protestujący pracownicy nie ustąpili. Kolejnego dnia przygotowali rezolucję z wyrazami poparcia dla strajkujących w Gdańsku, a szczególnie dla ich postulatu wolnych związków zawodowych. Strajk w „Fazosie” był pierwszym takim wystąpieniem pracowników śląskich zakładów. Rozpoczął falę protestów w całym województwie katowickim. Stał się też zaczynem do tworzenia w Tarnowskich Górach silnych struktur NSZZ „Solidarność”. W mieście powstała wkrótce MKZ, związana początkowo z Bytomiem. Później jednak doszło do usamodzielnienia się tarnogórskich organizacji związkowych i powołania Podregionu NSZZ „Solidarność” Tarnowskie Góry.