Nawigacja

Aktualności

Przymierze ze Śląskiem. O Alfredzie Jesionowskim (1902-1945?)

W środę, 30 listopada 2022 r. w Przystanku Historia – Centrum Edukacyjnym IPN im. Henryka Sławika w Katowicach, przy ul. św. Jana 10 odbyło się spotkanie z prof. Olgą Płaszczewską i prof. Maciejem Urbanowskim, redaktorami książki Alfreda Jesionowskiego „Przymierze z książką. Krytyka literacka, publicystyka i proza z lat 1929-1945“. Prowadzenie prof. Krystyna Heska-Kwaśniewicz. W spotkaniu wziął udział Bartłomiej Zbączyniak, szef komisji historycznej Hufca Lubliniec, autor strony poświęconej historii Hufca ZHP w Lublińcu, na której znajduje się bardzo bogaty materiał poświęcony m.in. Alfredowi Jesionowskiemu.

„Urodził się w roku 1902 w Wielkopolsce, w Mogilnie, był synem nauczyciela, a znany był przede wszystkim jako publicysta związany z rozmaitymi organami prasy śląskiej, głównie jako publicysta »Prosto z mostu«" - tak o swoim dziadku Alfredzie Jesionowskim mówiła na antenie radiowej Dwójki prof. Olga Płaszczewska.

Alfred Jesionowski (1902-1945?) - to jedna z niesłusznie zapomnianych postaci dwudziestolecia międzywojennego. W encyklopediach i kompendiach powojennych przedstawiany głównie jako rzecznik sprawy polskiej na Śląsku. Był autorem pierwszego polskiego opracowania literatury o tematyce plebiscytowej i badaczem literackich stosunków niemiecko-polskich. Aktywnie uczestniczył w życiu literackim II Rzeczypospolitej jako rozpoznawany polemista „Prosto z Mostu“ oraz recenzent „Kultury“. Ceniono go jako wnikliwego krytyka literackiego i katolickiego publicystę. Polihistor, pozostawił po sobie ponad 500 publikacji. Jako dziennikarz prowadził popularne audycje na temat literatury i sztuki w Polskim Radio. Aresztowany przez Gestapo w 1944 roku, zaginął bez wieści, a pozostawione przez niego pisma - ze względu na ich nieprzystawalność do realiów Polski po roku 1945 - znane są jedynie wąskiej grupie specjalistów.

„Przymierze z książką“ to pierwsza powojenna edycja najważniejszych prac Jesionowskiego krytycznoliterackich, pedagogicznych, translatorskich, porównawczych, poświęconych sztuce, dotyczących "sprawy polskiej na Śląsku". W tomie zamieszczono m. in. pionierskie opracowanie „Plebiscyt i powstania śląskie w polskiej literaturze pięknej“ (Katowice 1938). Po raz pierwszy ukazuje się też autobiograficzne opowiadanie „Przerwane zapiski“, którego pełną wersję odnaleziono podczas pracy nad prezentowanym wyborem tekstów. Całość znacznie rozszerza wiedzę na temat środowiska „Prosto z Mostu“ oraz dziedzictwa II Rzeczypospolitej, które ukazuje z perspektywy jego aktywnego współtwórcy.

Maciej Jan Urbanowski, historyk literatury polskiej, krytyk literacki, edytor, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 2017 r. jest przewodniczącym jury Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza. Był m.in. współzałożycielem i zastępcą redaktora naczelnego dwumiesięcznika Arcana.

Olga Płaszczewska, doktor habilitowany, adiunkt w Katedrze Komparatystyki Literackiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, z wykształcenia polonistka i italianistka. Prywatnie wnuczka Alfreda Jesionowskiego.

Zapraszamy do wysłuchania audycji „Rozmowy po zmroku“ z udziałem redaktorów książki Alfreda Jesionowskiego „Przymierze z książką. Krytyka literacka, publicystyka i proza z lat 1929-1945“.

do góry