Nawigacja

Aktualności

Katyński marsz pamięci służb mundurowych województwa śląskiego w Katowicach, 22 kwietnia 2022

W 82. rocznicę zbrodni katyńskiej.

Wiosną 1940 r., wykonując uchwałę Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r., sowiecka policja polityczna – NKWD – wymordowała blisko 22 tys. obywateli Rzeczypospolitej. Było wśród nich 14,5 tys. jeńców wojennych – oficerów i policjantów – z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 7,3 tys. więźniów aresztowanych w okupowanej przez Związek Sowiecki wschodniej części Polski.

Oficerów z obozu kozielskiego rozstrzelano w Katyniu, jeńców ze Starobielska – w Charkowie, natomiast policjantów z Ostaszkowa – w Twerze. Kolejne egzekucje przeprowadzono w więzieniach m.in. w Mińsku, Kijowie, Charkowie i Chersoniu. Władze ZSRS postanowiły zgładzić tysiące bezbronnych Polaków, ponieważ nie ulegli oni prowadzonej wobec nich propagandzie i pozostali patriotami, gotowymi walczyć z sowieckim okupantem o wolną Ojczyznę.

22 kwietnia 2022 r. odbył się Katyński marsz pamięci służb mundurowych województwa śląskiego zorganizowany przez Oddział IPN w Katowicach we współpracy z Komendą Wojewódzką Policji w Katowicach, Stowarzyszeniem Rodzina Policyjna 1939 oraz Urzędem Miasta Katowic. Marsz rozpoczął się pod Pomnikiem Ofiar Katynia. Następnie uczestnicy przeszli ulicami Katowic pod Grób Policjanta Polskiego przy KWP w Katowicach. Uroczystość zakończyła się złożeniem wspólnego wieńca przez organizatorów uroczystości. Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach oraz Ryszard Mozgol, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach.

Zgładzona formacja. Policja Województwa Śląskiego 1922–1939

Przedwojenne województwo śląskie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które cieszyło się autonomią. Jednym z jej przejawów była niezależna formacja porządkowa, wzorowana na Policji Państwowej – Policja Województwa Śląskiego. Jej trzon stanowili funkcjonariusze służący wcześniej w polskich formacjach policyjnych okresu powstań śląskich i plebiscytu oraz walk o niepodległość, takich jak: Milicja Górnośląska, Milicja Polska Księstwa Cieszyńskiego, Milicja Śląska, Policja Górnego Śląska oraz Żandarmeria Górnego Śląska.

Przez siedemnaście lat śląscy policjanci chronili dobytek i bezpieczeństwo obywateli, zwalczając przestępczość pospolitą i działalność skrajnych ugrupowań politycznych. Strzegli granic i bezpieczeństwa państwa. W sierpniu 1939 r. jako pierwsi stanęli do walki z oddziałami Freikorpsu, staczając przeszło czterdzieści potyczek. 3 września korpus PWŚl. wycofał się zgodnie z rozkazem z obszaru województwa. Po 17 września większość funkcjonariuszy znalazła się na terenach zajętych przez Sowietów. Zostali przez nich potraktowani wyjątkowo wrogo. Doszło wówczas do pierwszych egzekucji. Pozostali, razem z kolegami z Policji Państwowej, skierowani zostali do obozów odosobnienia. Tam po przesłuchaniach uznani zostali za grupę nienadającą się do reedukacji politycznej i decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików z 5 marca 1940 r. skazani na śmierć. Większość z nich rozstrzelanych zostało w Kalininie (obecnie Twer) i pogrzebanych w Miednoje wiosną 1940 r. Spoczywa tam 6311 policjantów. Aż 1231 z nich służyło w Policji Województwa Śląskiego.

Wielu z policjantów, którzy wpadli w ręce niemieckie, zwłaszcza tych, którzy brali udział w akcji powstańczo-plebiscytowej, trafiło do obozów koncentracyjnych. Szacuje się, że spośród przeszło 3 tys. śląskich policjantów 80 procent nie przeżyło wojny. Ci, którzy przeżyli, po wojnie byli szykanowani przez władze komunistyczne.

Przygotowana w 2019 r. przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach oraz Muzeum w Tarnowskich Górach ekspozycja przedstawia dzieje Policji Województwa Śląskiego – jej genezę, kadry, zaszczytną służbę i tragiczny finał, a także pozasłużbowe aspekty życia funkcjonariuszy, m.in. działalność w stowarzyszeniach oraz klubach sportowych.

Scenariusz: Zbigniew Gołasz (IPN Katowice), dr Krzysztof Gwóźdź (Muzeum w Tarnowskich Górach).

Obecnie, w związku z uroczystymi obchodami stulecia utworzenia Policji Województwa Śląskiego, opracowywana jest nowa wystawa prezentująca historię formacji, która premierową odsłonę będzie miała 9 czerwca 2022 r. na Placu Kwiatowym w Katowicach.

do góry