E-KsięgarniaRok 1921 miał wreszcie przynieść rozstrzygnięcie polsko-niemieckich zmagań o przynależność państwową Górnego Śląska. Ta trwająca już niemal dwa lata rywalizacja odbywała się na różnych polach: dyplomatycznym, propagandowym oraz militarnym. Zgodnie z wolą zwycięzców I wojny światowej, wyrażoną w 1919 r. w Traktacie wersalskim, decydujące miały być jednak wyniki plebiscytu.
Pomimo narastającego napięcia, przeprowadzony 20 marca 1921 r. plebiscyt odbył się w spokojnej atmosferze, przy niemal stuprocentowej frekwencji. Już po kilku dniach znane były oficjalne wyniki, które jednoznacznie świadczyły o niemieckim zwycięstwie. Za przynależnością tych ziem do Niemiec głosowało 59,4 proc. głosujących, za włączeniem do Polski 40,3 proc. (707 605 głosów za Niemcami, 479 359 za Polską).
W tej trudnej sytuacji Korfanty nie stracił jednak charakteryzującego go rezonu. Już 22 marca 1921 r. ogłosił polskie zwycięstwo, odwołując się do dość nieprecyzyjnego zapisu w Traktacie wersalskim, sugerującego liczenie wyników plebiscytu gminami, a nie bezwzględną liczbą głosów. Przy takiej rachubie, wynik był zdecydowanie korzystniejszy dla Polski. Ostateczna decyzja zależała jednak od przedstawicieli rządów mocarstw zachodnich.
Obawiając się zapadnięcia niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia, strona polska podjęła decyzję o przystąpieniu do kolejnego powstania – wybuchło ono w nocy 2/3 maja 1921 r.
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach w roku 2019 zainaugurował obchody setnej rocznicy powstań śląskich, które skierowano do mieszkańców regionu, jak również wszystkich mieszkańców Polski. W ramach tych działań przygotowano: publikacje popularno-naukowe, kalendarze ścienne, pomoce dydaktyczne oraz wystawy popularyzujące wiedzę na temat wydarzeń związanych z plebiscytem górnośląskim i trzema powstaniami śląskimi. Staramy się popularyzować historię naszego regionu nie tylko w Katowicach i innych miastach Górnego Śląska, ale wychodzić z nią do szerszego grona odbiorców w całym kraju.
W 100. rocznicę plebiscytu i III powstania śląskiego Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach przygotowało materiały edukacyjne dla różnych kategorii wiekowych.
W pakiecie będzie spora ilość materiałów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży:
- kolorowanka prezentującą historię powstań śląskich, z ilustracjami przedstawiającymi walkę plebiscytową, plebiscyt i powstania śląskie;
- puzzle do kolorowania dla dzieci w dwóch wersjach (sanitariuszka i powstaniec);
- puzzle „III powstanie śląskie 1921“, 120 elementów, z koloryzowanym zdjęciem przedstawiającym powstańców śląskich.
Nauczycielom polecamy:
- reprint mapy plebiscytowej ze zbiorów Biblioteki Śląskiej;
- materiały edukacyjne do wystawy elementarnej o plebiscycie i powstaniach śląskich;
- infografikę poświęconą plebiscytowi górnośląskiemu w 1921 r.
Dla wszystkich osób zainteresowanych:
- znaczek upamiętniający wybuch III powstania śląskiego, zaprojektowany na wzór opaski powstańczej;
- replika znaczka plebiscytowego "Śląsk nasz";
- puzzle „Plebiscyt górnośląski, 20 III 1921", 560 elementów, z polskim plakatem plebiscytowym autorstwa Stanisława Ligonia.
Na stronie internetowej Instytutu prezentujemy nasze przedsięwzięcia w zakładce III powstanie śląskie.