Instytut Pamięci Narodowej Prezentacja wystawy „TU rodziła się Solidarność” – Częstochowa, 26 marca – 21 kwietnia 2021 - Aktualności -

przesuń wstecz zdjęcia

przesuń dalej zdjecia

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W piątek 26 marca 2021 roku na placu Władysława Biegańskiego w Częstochowie została zaprezentowana wystawa „TU rodziła się Solidarność”.  O godz. 12.00 odbył się briefing dla dziennikarzy poświęcony wystawie z udziałem: dr. Jarosława Szarka, prezesa IPN, Piotra Dudy, przewodniczącego NSZZ „Solidarność”, abp Wacława Depo, metropolity częstochowskiego, dr. Andrzeja Sznajdera, dyrektora katowickiego oddziału IPN, Jacka Strączyńskiego, przewodniczącego Regionu Częstochowskiego NSZZ „Solidarność” oraz Adriana Ramsa (OBEN IPN Katowice), autora wystawy. 

Prezes IPN dr Jarosław Szarek podkreślił, że na szlaku wystawy nie mogło zabraknąć Częstochowy, która wraz z Jasną Górą jest „duchową stolicą Polski” i która odegrała ogromną rolę w polskiej historii i wpisała się w „główny nurt narodowej tożsamości i pamięci”. Przypomniał m.in. o pielgrzymkach papieża Jana Pawła II oraz zapoczątkowanej przez ks. Jerzego Popiełuszkę Pielgrzymce Ludzi Pracy. „To tu Solidarność nabierała nadziei i siły” – dodał.

Piotr Duda, przewodniczący NSZZ „Solidarność“ powiedział, że  „Solidarność rodziła się w każdym zakątku naszego kraju”. Dziękując IPN za zorganizowanie wystawy powiedział, że na pokazywanych zdjęciach może zobaczyć się wielu ówczesnych bohaterów. „Było, jest wielu bezimiennych bohaterów, bez których nie byłoby wielomilionowej Solidarności i w konsekwencji (…) nie zwyciężylibyśmy systemu komunistycznego. To wielki ukłon w kierunku tych bezimiennych” – mówił Duda.

Otwarcie wystawy w Częstochowie  miało miejsce w przeddzień 40. rocznicy 4‑godzinnego strajku ostrzegawczego 27 marca 1981 r., z udziałem kilkunastu milionów pracowników, więcej niż liczyła NSZZ „Solidarność“. Na ten właśnie czas, tak zwanego „kryzysu bydgoskiego”, przypada apogeum jej poparcia. 26 marca 2021 r. rozpoczęla się kolejna odsłona wystawy „TU rodziła się »Solidarność«”. Ekspozycja została zaprezentowana w 16 miastach w Polsce.

Wystawa w Częstochowie była prezentowana do 21 kwietnia 2021 r.

Instytut Pamięci Narodowej zainaugurował obchody 40. rocznicy powstania „Solidarności” 1 lipca 2020 r. Z tej okazji przygotował wystawę „TU rodziła się Solidarność”, która była pokazana równocześnie w 17 miejscowościach rozsianych po całej Polsce. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach opracował regionalną cześć wystawy – przedstawiającą tworzenie się nowych niezależnych związków zawodowych na terenach znajdujących się w dzisiejszych granicach administracyjnych województwa śląskiego – oraz pięć wystaw lokalnych poświęconych: Bielsku-Białej, Częstochowie, Dąbrowie Górniczej,  Jastrzębiu-Zdroju i Tarnowskim Górom.

Częstochowa była największym ośrodkiem przemysłowym regionu oraz centrum akademickim i religijnym, natomiast Jasna Góra – jako duchowa stolica Polski – stała się terenem konfrontacji władz PRL z Kościołem katolickim. Do lata 1980 r. nie funkcjonowały w Częstochowie struktury opozycyjne, pojedyncze osoby utrzymywały kontakty z KOR, ROPCiO i WZZ. Jedynym zorganizowanym, niezależnym środowiskiem było Duszpasterstwo Akademickie, działające pod kierunkiem ks. Ireneusza Skubisia.

29 sierpnia pracownicy Huty im. Bieruta w Częstochowie poparli strajkujących na Wybrzeżu. Pierwszy strajk w Częstochowie wybuchł 1 września w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym, strajkujący żądali zwiększenia płac i utworzenia Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych. W kolejnych dwóch dniach zastrajkowali robotnicy zakładów „Polgal”, „Transbud”, „Instal” oraz PKS Częstochowa, jednocześnie zaczęli oni tworzyć zakładowe komitety założycielskie niezależnych związków zawodowych. 28 września powołano Regionalny Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”.

Pogotowie strajkowe ogłoszone przez KKP NSZZ „Solidarność”, wywołane kryzysem rejestracyjnym związku, objęło także region częstochowski i spotkało się z próbami powstrzymania akcji strajkowej zakładach w pracy na polecenie wojewody. 11 listopada 1980 r. w klubie zakładowym MPK „Ikar” odbywało się spotkanie Regionalnej Komisji Koordynacyjnej „Solidarności”, na którym domagano się od niego wyjaśnień. Wobec braku reakcji, zgromadzeni postanowili nie opuszczać posiedzenia i domagali się przyjazdu komisji rządowej. Protestujący osiągnęli porozumienie z komisją rządową 19 listopada. W wyniku protestu nowo powstające struktury związku okrzepły i skonsolidowały się oraz odwołano władze wojewódzkie i miejskie.

Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Prezentacja cyklu wystaw była koordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegły się 28 sierpnia 2020 r. na wernisażu w Warszawie. Teksty ekspozycji są prezentowane w języku polskim i angielskim. W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność” mają udział miliony -najczęściej- anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd.

Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie.

W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie.

„Solidarność” była owocem marzeń, cierpień i działań Polaków od Żołnierzy Wyklętych przez konspirację młodzieżową 1949-56 po uczestników „polskich miesięcy”: Czerwca ’56, Millenium ‘66, Marca ’68, Grudnia ’70, Czerwca ’76. Nieocenione znaczenie przy powstaniu „Solidarności” z jej pokojowym charakterem miała również działalność Kościoła pod przywództwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, co zaowocowało także pontyfikatem Jana Pawła II i jego pierwszą pielgrzymką do Polski w 1979 r.

Polska „Solidarność” była 1980 r. iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiemu imperium oraz uzależnionych komunistycznych państw na czterech kontynentach. Przebudowie uległ świat ukształtowany przez „zimną wojnę” po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez “Solidarność” stało się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.