Przez lata komunistycznej dyktatury rola ziemiaństwa w odzyskaniu niepodległości przez naszą ojczyznę, w odbudowie państwa, a także w walkach o jego granice, była przemilczana i minimalizowana.
Powojenna propaganda skupiała się na wykreowaniu obrazu polskich ziemian jako uprzywilejowanej grupy społecznej tzw. „wyzyskiwaczy”, gotowej do kolaboracji z państwami ościennymi i całkowicie oddzielonej od reszty społeczeństwa. Pomijano nie tylko ogromną i pozytywną rolę społeczną, polityczną i kulturalną, ale ignorowano też ich wkład w odzyskanie niepodległości. Ofiara, jaką złożyli jego przedstawiciele w walkach narodowowyzwoleńczych w XIX, została niemalże całkowicie zapomniana. Dotyczyło to także wybitnej roli tej grupy społecznej w procesie odzyskania niepodległości Polski i w walkach o jej granice.
Dziś mamy możliwość i obowiązek przywrócenia prawdy o wielkim wkładzie polskiego ziemiaństwa w dzieło odrodzenia Rzeczypospolitej w latach 1914–1922. O tym, że była to ta część społeczeństwa i narodu, która kolejne pokolenia wychowywała do wolności i przygotowywała do służby niepodległej ojczyźnie, a przez cały okres zaborów była – obok Kościoła katolickiego – depozytariuszem utraconej państwowości.
Posłuży temu – zainicjowany przez Instytut Pamięci Narodowej w roku setnej rocznicy odzyskania niepodległości – projekt edukacyjny „O Naszą Niepodległą! – udział ziemian w walkach o odzyskanie niepodległości i terytorium II Rzeczpospolitej 1918–1922”.
Zachęcam Państwa do zapoznania się z projektem i do udziału w nim.
dr Jarosław Szarek
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej
Projekt został objęty Patronatem Honorowym Ministerstwa Edukacji Narodowej.
W roku 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez naszą Ojczyznę pragniemy przypomnieć zapomnianych bohaterów wychowanych w polskich dworach według uniwersalnych wartości stojących u podstaw etosu ziemiańskiego. Ziemianie należeli do elit narodowych i państwowotwórczych. Uznawani są za współtwórców wolnego po 123 latach państwa polskiego. Na ich umiejętnościach organizacyjnych opierała się polska armia, administracja i dyplomacja. Dlatego w trakcie obecnego roku szkolnego chcemy zwrócić uwagę młodzieży na osoby, których wkład w zmagania o Wolną Polskę był fundamentalny, a źródłem ich zaangażowania było pochodzenie z tej warstwy – tradycyjnej elity polskiego społeczeństwa.
Projekt składa się cyklu warsztatów i konferencji edukacyjnych, a elementem kulminacyjnym będzie trzyetapowy konkurs historyczny. Szczegóły konkursu są dostępne na stronach organizatorów, gdzie można zapoznać się z regulaminem i obowiązującym harmonogramem.
Rejestracja szkół do udziału w projekcie trwa do 31 stycznia 2018 r. Prosimy wysyłać zgłoszenia na adres e-mail marcin.chorazki@ipn.gov.pl z podaniem nazwy i adresu szkoły, a także danymi opiekuna zainteresowanych uczniów w celu kontaktu z koordynatorem projektu.