Nawigacja

Aktualności

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” w Katowicach, 1 marca 2022

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny” – napisał w lutym 2010 r. prezydent Lech Kaczyński, który podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia tego święta. Ta idea, podtrzymana przez kolejnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, została zrealizowana ustawą z 3 lutego 2011 r. O wprowadzenie tego święta ubiegał się również prezes IPN Janusz Kurtyka.

Temat Żołnierzy Wyklętych stał się szerzej znany dopiero na początku lat 90-tych XX wieku. Stało się to w dużej mierze dzięki wystawie „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, przygotowanej w 1993 r. przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim.

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” przypada na 1 marca. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu.

Główne uroczystości w Katowicach odbyły się we wtorek, 1 marca 2022 r. w kwaterze Żołnierzy Niezłomnych na cmentarzu komunalnym w Katowicach, przy ul. Murckowskiej 9.

W wydarzeniu wzięli udział: rodzina Franciszka Skrobola, kombatanci, Jarosław Wieczorek, wojewoda śląski, Jakub Chełstowski, Marszałek Województwa Śląskiego, Mariusz Skiba, wiceprezydent Katowic, parlamentarzyści oraz przedstawiciele służb mundurowych, organizacji kombatanckich, samorządowcy, poczty sztandarowe oraz mieszkańcy Katowic. Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach oraz Jan Kwaśniewicz, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Katowicach. Podczas uroczystości Adam Kondracki (Biuro Poszukiwań i Identyfikacji) przybliżył losy śp. Franciszka Skrobola (1921-1946) oraz Józefa Wawrzyńczyka (1922-1946).

Prezes Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego w liście skierowanym do uczestników napisał komunistyczny reżim przypisywał Wyklętym zbrodnie, których nie popełnili. Ginęli w walce, w egzekucjach, umierali w ubeckich katowniach.(…) Komuniści odmawiali im godności i żołnierskiego honoru. Skazali na śmietnik historii. Prawda o ich czynach jednak przetrwała.

Premier podkreślił, że wolna Rzeczpospolita ma wobec Żołnierzy Wyklętych dług i zobowiązanie, które jako wspólnota narodowa musimy godnie wypełnić. Przywracanie pamięci o bohaterach, którzy walczyli z nazistowskim, a potem sowieckim okupantem, oddawanie im czci to nasza powinność i nasz przywilej.

M. Morawiecki podziękował organizatorom katowickich obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych“ za wypełnianie tej szlachetnej misji. Dzisiejsza uroczystość i akt poświęcenia dwóch nowych nagrobków śląskich żołnierzy niezłomnych – Franciszka Skrobola i Józefa Wawrzyńczyka  – jest jej wymownym świadectwem. Niezachwiana wiara w wolną Ojczyznę, męstwo i odwaga żołnierzy drugiej konspiracji są i dziś dla nas drogowskazem, który szczególnie teraz pozostaje aktualny, gdy burzony zostaje pokój między narodami, a fundamentalne zasady nienaruszalności granic suwerennych państw są łamane.

Przy pomniku odśpiewano hymn państwowy, odmówiona została modlitwa, odczytano Apel pamięci i złożone wieńce. Wojewoda śląski Jarosław Wieczorek złożył wieniec od Mateusza Morawieckiego, Prezesa Rady Ministrów.

Uroczystość uświetniła swoim udziałem kompania honorowa 34. Śląskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej w Bytomiu.

Wieczorem w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (plac Ks. Emila Szramka 1 w Katowicach) została odprawiona msza św. w intencji wszystkich bohaterów podziemia niepodległościowego, której  przewodniczył bp Adam Wodarczyk. Uczestnicy uroczystości wysłuchali koncertu pieśni patriotycznych w wykonaniu Chóru Mieszanego „Ogniwo”.

7 grudnia 2021 r.  zakończyła się budowa grobów wojennych żołnierzy podziemia niepodległościowego na cmentarzu komunalnym przy ul. Murckowskiej 9 w Katowicach. Powstały one na miejscach pochówku śp. żołnierzy podziemia niepodległościowego Franciszka Skrobola oraz Józefa Wawrzyńczyka, których szczątki zostały odnalezione przez IPN w 2017 i 2018 r., a pochowane 16 września 2021 r.

Obiekty, sfinansowane ze środków Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Katowicach, są częścią kwatery Żołnierzy Niezłomnych. Podczas obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych“ w Katowicach w 2021 r. został odsłonięty i poświęcony pomnik „Gloria Victis” znajdujący się na terenie kwatery na katowickim cmentarzu komunalnym. Instytut Pamięci Narodowej chcąc godnie uczcić zamordowanych przez komunistów, podjął staranie o pozyskanie miejsca pod budowę indywidualnych grobów. Lokalizację wytypowano we współpracy z Urzędem Miasta Katowice i przy akceptacji Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, który zgodnie ze stosowną ustawą nadzoruje sprawy związane z grobownictwem wojennym. Miasto Katowice bezpłatnie udostępniło miejsce pod budowę kwatery. Opracowanie projektu zlecono architektowi z Pszczyny Piotrowi Perledze. W centralnym miejscu kwatery wybudowano pomnik upamiętniający ofiary zbrodni sądowych reżimu komunistycznego, napis „Gloria Victis“ znajdujący się na upamiętnieniu nawiązuje do obiektu, który znajduje się na cmentarzu przy ul. Panewnickiej. Po obu stronach pomnika spoczną szczątki żołnierzy powojennego podziemia, odnalezione przez Instytut w ramach prowadzonych prac poszukiwawczo-archeologicznych.

1 marca 2022 r. zapraszamy do obejrzenia materiału popularnonaukowego „Wypatrując Andersa. Konspiracja niepodległościowa w województwie śląskim 1945–1948“, który został przygotowany przez Oddziałowe Biuro Badań Historycznych IPN w Katowicach w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych“. Film prezentuje podstawowe treści dotyczące podziemia niepodległościowego na Górnym Śląsku po 1945 r. w formie multimedialnej. Celem jest prezentacja rezultatów prowadzonych badań naukowych w prosty i przyjemny wizualnie sposób, z wykorzystaniem bogatej ikonografii tak, aby przygotowany materiał trafił do jak najszerszego grona odbiorców i możliwa była jego publikacja w serwisach społecznościowych.

W ramach działań Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach dla uczczenia Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych“ zaplanowano:

26 lutego 2022 r., o godz. 12.00 w holu głównym w Mediatece w Tychach, przy ul. Piłsudskiego 16, odbędzie się otwarcie wystawy „Nie jesteśmy żadną bandą. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. 5. Wileńska Brygada Armii Krajowej na Pomorzu“.

1 marca 2022 r. kościele pw. św. Maksymiliana Kolbe w Ciścu odbyły się uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych“. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach reprezentował Marek Łukasik z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach.

3 marca 2022 r. – Prelekcja Marka Łukasika (OBEN IPN Katowice) „Zapomniani i mało znani żołnierze podziemia antykomunistycznego na terenie Podbeskidzia. Ks. mjr Rudolf Marszałek ps. Opoka” w ramach konferencji organizowanej przez RODN „WOM“ w Bielsku-Białej.

5 marca 2022 r. – Finał VII Wojewódzkiego Konkursu „Żołnierze Wyklęci. Niezłomni Bohaterowie" organizowanego przez Jadwigę Wiśniewską, Poseł do Parlamentu Europejskiego. Wydarzenie odbędzie się odbędzie się w Domu Kultury w Lublińcu.

11 marca 2022 r. godz.18.00 – Wykład dr Kornelii Banaś  (OBEN IPN Katowice) „Rotmistrz Witold Pilecki - życiorys pisany patriotyzmem” w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych w Muzeum w Tarnowskich Górach (Rynek 1).

Zapraszamy do wysłuchania wykładu Angeliki Blindy (OBEN IPN Katowice) na temat Żołnierzy Wyklętych.

do góry