E-Księgarnia
20 października 2021 r. na cmentarzu parafialnym w Żarkach przy ul. Ofiar Katynia odbyła się uroczystość oznaczenia grobu powstańca śląskiego śp. Franciszka Jędrychy znakiem pamięci „Tobie Polsko”, zorganizowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.
W wydarzeniu wzięła udział rodzina powstańca: córka Anna Cicha z mężem oraz inni bliscy, przedstawiciele samorządu: Klemens Podlejski – burmistrz Miasta i Gminy Żarki, Dominika Horoszko – sekretarz Gminy, Mariusz Pompa – Przewodniczący Rady Miejskiej, Katarzyna Kulińska-Pluta – kierownik Referatu promocji gminy, turystyki i kultury, rzecznik prasowy, a także Magdalena Brzegowska – dyrektor Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Żarkach, ks. Stanisław Kotyl – proboszcz Parafii pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Żarkach, ponadto harcerze z Hufca Ziemi Myszkowskiej oraz młodzież ze Szkoły Podstawowej im. Władysława Szafera w Żarkach (poczet sztandarowy). Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali dr Dominik Abłamowicz i Krzysztof Łojko z Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.
Uroczystość poprowadził dr D. Abłamowicz – po przywitaniu gości przybliżył zgromadzonym genezę akcji „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud! Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia” i symbolikę znaku „Tobie Polsko”, a także przybliżył zebranym postać śp. Franciszka Jędrychy, po czym dokonał oznaczenia grobu. Po złożeniu kwiatów i zapaleniu grobie zniczy głos zabrał burmistrza K. Podlejski, który przypomniał zebranym kilka faktów z historii Żarek w kontekście powstań śląskich i lat II wojny światowej, a także A. Cicha, która w przybliżyła postać ojca w kontekście rodzinnych wspomnień. Następnie krótką modlitwę w intencji śp. F. Jędrychy i powstańców odmówił ks. S. Kotyl
Franciszek Jędrycha urodził się 8 marca 1897 r. w Żarkach. Był żołnierzem 20. Pułku Ziemi Krakowskiej, który brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej (1919-1920). Uczestniczył w walkach obronnych na Wołyniu (m.in. w rejonie Łucka, Brodów i Beresteczka, w sierpniu 1920 r. walczył w obrona Lwowa (podczas walk na froncie wschodnim zginęło ponad 160 oficerów i żołnierzy pułku). W 1921 r. brał czynny udział w III powstaniu śląskim. Podczas II wojny światowej mieszkając w Żarkach udzielał pomocy Żydom z miejscowego getta. Po 1945 r. wyjechał do Szczecina, pomagając w organizacji tamtejszych zakładów włókienniczych oraz w zagospodarowaniu ziem, które przypadły Polsce po II wojnie światowej. Zmarł 26 listopada 1967 r.
Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.
