Nawigacja

Aktualności

„Tobie Polsko” — hołd dla powstańca śląskiego śp. ppor. Józefa Nowaka – Tychy 11 października 2021

11 października 2021 r. na Cmentarzu Komunalnym Wartogłowiec w Tychach przy ul. Cmentarnej odbyła się uroczystość oznaczenia grobu powstańca śląskiego śp. ppor. Józefa Nowaka znakiem pamięci „Tobie Polsko” zorganizowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.

W wydarzeniu wzięła udział rodzina powstańca: wnuczki Sylwia Słota i Ilona Kściuk, prawnuczka Anna Słota oraz Igor Śmietański – zastępca prezydenta Miasta Tychy, Janina Półtorak – prezes tyskiego koła Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, klasa mundurowa z Zespołu Szkół im. Orląt Lwowskich w Tychach wraz z pocztem sztandarowym, która wystawiła posterunek honorowy, poczet sztandarowy Straży Miejskiej, poczet sztandarowy Zarządu Wojewódzkiego Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. Instytut Pamięci Narodowej reprezentował Jan Kwaśniewicz naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach i pomysłodawca akcji oznaczania grobów.

Uroczystość poprowadził Jan Kwaśniewicz – po przywitaniu gości przybliżył zgromadzonym genezę akcji „Powstańcy to wiara, nadzieja i cud! Ocalmy groby powstańców śląskich od zapomnienia” i symbolikę znaku „Tobie Polsko”, a także przedstawił postać śp. ppor. Józefa Nowaka, po czym dokonał oznaczenia grobu. Następnie krótką modlitwę w intencji powstańców odmówił ks. Marian Krzyżowski. Po złożeniu kwiatów głos zabrał Igor Śmietański, który gratulując Instytutowi udanej akcji podkreślił ważność wydobywania z mroków niepamięci poszczególnych postaci i przypominania o nich lokalnym społecznościom. Na zakończenie głos zabrała wnuczka śp. Józefa Nowaka Sylwia Słota, która podzieliła się krótkim rodzinnym wspomnieniem.

Józef Nowak urodził się 15 marca 1899 r. w Pianówce. Zdezerterował z Armii Niemieckiej i w dniu 3 stycznia 1919 r. wstąpił do oddziałów Powstania Wlkp. Jako szeregowiec, a następnie kapral w Kompanii Czarnków, brał udział w walkach pod Czarnkowem, Kcynią i Ostrzeszowem. Został ranny i przez 6 tygodni leczył się w szpitalu pleszewskim. Po zakończeniu powstania wraz z kompanią wcielony został do 9 Pułku Strzelców Wlkp. Po wybuchu III Powstania Śląskiego zgłosił się jako ochotnik i brał udział w walkach. Po zakończeniu powstania powrócił do macierzystej jednostki skąd został w listopadzie 1921 r. zdemobilizowany. W okresie międzywojennym pracował jako kowal podczas okupacji na robotach przymusowych. Po wyzwoleniu do 1964 r. prowadził własny zakład instalacyjny w Bytomiu, następnie przeszedł na emeryturę.

Zmarł 29 listopada 1980 r. w Tychach. Odznaczony między innymi Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

Za: http://powstancy-wielkopolscy.pl/search

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest  wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 r. w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu i który obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny. Muzeum posiada także fotografię z uroczystości upamiętniającej uchwalenie Konstytucji 3 Maja, która przedstawia pochód mieszkańców wsi Osiek (pow. strzelecki, woj. opolskie) z tymże sztandarem niesionym przez A. Szulca do Rozmierzy. Uroczyści te obchodzono na całym Górnym Śląsku w niedzielę 2 maja 1920 r. i były to pierwsze legalne obchody tej rocznicy na tym terenie. Dzięki postanowieniom artykułu 88 Traktatu Wersalskiego o przeprowadzeniu plebiscytu, dla zapewnienia jego bezstronności, w lutym 1920 r. obszar plebiscytowy wyłączono z państwa niemieckiego i poddano kontroli wojsk alianckich, a pełnię władzy przejęła na nim Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa Górnego Śląska z gen. Henri Le Rondem na czele. Umożliwiło to Polakom legalne demonstrowanie swoich dążeń i używanie symboli narodowych.

do góry