Nawigacja

Aktualności

148. rocznica urodzin Wojciecha Korfantego – Warszawa, 20 kwietnia 2021

W programie otwarcie wystawy „Powstania śląskie 1919–1921”

20 kwietnia 2021 r., w 148. rocznicę urodzin Wojciecha Korfantego – polityka, redaktora, działacza narodowego, posła do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu, dyktatora III powstania śląskiego, przed warszawskim pomnikiem upamiętniającym jednego z ojców niepodległej Polski, odbyła się uroczystość patriotyczna.

Instytut Pamięci Narodowej reprezentowali: dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Adam Siwek oraz dyrektor Oddziału IPN w Katowicach dr Andrzej Sznajder. Pierwszym punktem uroczystości było odsłonięcie napisu na postumencie – „Syn Ziemi Śląskiej”, który mówi o pochodzeniu Wojciecha Korfantego. Komisja konkursowa w 2019 r. uznała, że hasło „Polityk śląski” spłaszcza rolę Wojciecha Korfantego w walce o niepodległą Polskę.

Dr Andrzej Sznajder otworzył wystawę „Powstania śląskie 1919–1921”, która została przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach w ramach projektu wystaw elementarnych Instytutu Pamięci Narodowej. 

Na zakończenie uroczystości dyrektorzy w imieniu prezesa IPN oddali hołd wybitnemu Polakowi, składając wieniec przed warszawskim pomnikiem.

Uroczystość została zorganizowana przez Górnośląskie Towarzystwo Historyczne i Towarzystwo Przyjaciół Śląska w Warszawie.

Wystawa „Powstania śląskie 1919–1921” została przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach w ramach projektu wystaw elementarnych Instytutu Pamięci Narodowej. Składa się z 15 paneli, prezentujących w układzie chronologicznym najważniejsze wydarzenia z lat 1918–1922, czyli okresu, w którym ważyły się losy regionu. Koniec I wojny światowej, pierwsze i drugie powstanie śląskie, plebiscyt górnośląski oraz poprzedzająca go kampania propagandowa, trzecie powstanie śląskie, a w końcu podział regionu i przejęcie przyznanej części Górnego Śląska przez administrację polską – to najważniej aspekty tej opowieści.

Wojciech Korfanty (1873–1939) to najważniejszy przedstawiciel polskiego ruchu narodowego z Górnego Śląska. Przeciwstawiał się germanizacyjnej polityce władz niemieckich wobec ludności polskiej, walczył o polepszenie sytuacji niższych warstw społecznych. Występował na forum parlamentarnym i na wiecach, był czynny jako dziennikarz i wydawca prasowy, stworzył gazety „Polak” i „Górnoślązak”. W listopadzie 1918 r. został członkiem Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, kierował jej wydziałem wojskowym w czasie powstania wielkopolskiego. Gdy w traktacie wersalskim zapisano, że los Górnego Śląska ma zostać rozstrzygnięty w plebiscycie, stanął na czele Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i kierował jego akcją propagandową. W maju 1921 r. wywołał III powstanie śląskie i został jego dyktatorem, odnosząc sukcesy militarne i polityczne. Wskutek oporu Józefa Piłsudskiego nie objął stanowiska premiera, pozostał jednak wiodącym politykiem w województwie śląskim. Był jednym z twórców i liderów polskiej chadecji, wydawcą i publicystą dziennika „Polonia”. Po zamachu majowym 1926 r. przeciwstawił się sanacji, za co spotkały go szykany, m.in. uwięzienie w Brześciu. W 1938 r. wyemigrował do Czechosłowacji. Powrócił do Polski w kwietniu 1939 r. i został aresztowany. Zmarł tuż po zwolnieniu z więzienia. Na Górnym Śląsku był legendą już za życia. Dziś jego pomnik uświetnia jeden z centralnych placów Katowic.

W nocy z 2 na 3 maja 1921 r., po niekorzystnym dla Polski wyniku plebiscytu na Górnym Śląsku z marca tego roku, wybuchło III powstanie śląskie. Było ostatnim z trzech zbrojnych zrywów polskiej ludności na tym obszarze. Na czele powstania stał Wojciech Korfanty, działacz chrześcijańskiej demokracji. Walki trwały dwa miesiące, a najbardziej zacięte boje toczono o Górę Świętej Anny. Łącznie w powstaniu udział wzięło około 60 tys. Polaków. Po ustaniu walk Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z obszaru plebiscytowego, zamieszkanego przez ponad 2 mln ludzi, do Polski przyłączono 29 proc. terenu i 46 proc. ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (Chorzów), Rybnik, Tarnowskie Góry i Pszczyna.

Przypominamy rozmowę online z dr. Mirosławem Węckim, autorem albumu „Wojciech Korfanty 1873–1939“. 

do góry