Nawigacja

Aktualności

Prezentacja wystawy „TU rodziła się »Solidarność«” – Tarnowskie Góry, 1 – 15 lipca 2020

Ekspozycja zostanie również zaprezentowana m.in. w Bielsku-Białej, Jastrzębiu-Zdroju i Dąbrowie Górniczej. Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie.

W środę 1 lipca na Rynku w Tarnowskich Górach odbyło się otwarcie wystawy „TU rodziła się Solidarność”. W wydarzeniu wzięli udział: dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach , Czesław Sobierajski, doradca wojewody śląskiego, Arkadiusz Czech, burmistrz Tarnowskich Gór, Piotr Nowak, zastępca przewodniczącego Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego „Solidarności“.

Po wernisażu uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą pierwszy strajk na Górnym Śląsku w „Fazosie” w 1980 r., która znajduje na gmachu ratusza w Tarnowskich Górach.

 

 

Adrian Rams, autor wystawy „Tu rodziła się Solidarność“  – Ekspozycja składa się z części ogólnopolskiej, regionalnej i lokalnej. Część regionalna poświęcona jest wydarzeniom, które toczyły się na terenach dzisiejszego województwa śląskiego latem 1980 r. Wystawy lokalne opisują wydarzenia z czterech miejscowości: Tarnowskich Gór, Bielska Białej, Dąbrowy Górniczej i Jastrzębia-Zdroju. W Tarnowskich Górach 21 sierpnia 1980 roku odbył się pierwszy w województwie katowickim strajk solidarnościowy z robotnikami z Wybrzeża.

Instytut Pamięci Narodowej zainaugurował obchody 40. rocznicy powstania „Solidarności” 1 lipca. Z tej okazji przygotował wystawę „TU rodziła się Solidarność”, która była pokazana równocześnie w 17 miejscowościach rozsianych po całej Polsce. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach opracował regionalną cześć wystawy – przedstawiającą wydarzenia tworzenie się nowych niezależnych związków zawodowych na terenach znajdujących się w dzisiejszych granicach administracyjnych województwa śląskiego – oraz cztery wystawy lokalne poświęcone: Tarnowskim Górom, Bielsku-Białej, Dąbrowie Górniczej i Jastrzębiu-Zdroju.

Ekspozycja była dostępna dla zwiedzających w Tarnowskich Górach do 15 lipca 2020 r.  Zaprezentowana zostanie również m.in. w Bielsku-Białej (plac Chrobrego – 17 – 28 lipca), Jastrzębiu-Zdroju (przed MOK Jastrzębie – 13 – 25 sierpnia) i Dąbrowie Górniczej (przed Pałacem Kultury Zagłębia – 30 lipca – 11 sierpnia). Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie.

Miesiące wakacyjne będą następnie świadkami kolejnych etapów odsłon tej unikatowej wystawy. Ekspozycje mają na celu ukazanie ogólnopolskich masowych strajków z lipca, sierpnia i września 1980 r.

Pierwsza w regionie – 21 sierpnia 1980 r. – podjęła strajk solidarnościowy z Wybrzeżem tarnogórska Fabryka Zmechanizowanych Obudów Ścianowych „Fazos”. Załoga przedsiębiorstwa od kilku miesięcy zwracała się do kierownictwa z problemami płacowymi i socjalnymi. Niespełnienie postulatów doprowadziło do przerwy w pracy, która przerodziła się w regularny strajk. Postulaty strajkujących odnosiły się do spraw pracowniczych i ogólnospołecznych. 22 sierpnia załoga „Fazosu” wróciła do pracy. Dyrekcja zakładu zawarła 3 września porozumienie z przedstawicielami tworzących się niezależnych związków zawodowych.

Strajk w „Fazosie” można uznać za punkt zwrotny w rozwoju sytuacji w regionie tarnogórskim i województwie katowickim. Na przełomie sierpnia i września pracownicy z kilkunastu tarnogórskich zakładów przekazali dyrekcjom swoje postulaty socjalne i płacowe. 4 września w Hucie Cynku „Miasteczko Śląskie” zawiązała się Zakładowa Komisja Pracowników, która przedstawiła dyrekcji 26 postulatów. Wobec ich niespełnienia 6 września ZKP ogłosiła strajk na czas nieokreślony. Trwał on 5 dni (do 10 września) i zakończył się zawarciem porozumienia.

„Fazos” nawiązał kontakty z gdańskim MKS, jego pracownicy pierwsi zaczęli tworzyć nowe związki – Zakładową Komisję Robotniczą. Kontakty z Fazosem nawiązywały załogi innych zakładów z Tarnowskich Gór i okolic. W październiku przedstawiciele zakładowych struktur „Solidarności” powołali w mieście Międzyzakładową Komisję Koordynacyjną NSZZ „Solidarność”.

***

Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie. Teksty ekspozycji są prezentowane w języku polskim i angielskim. W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność” mają udział miliony -najczęściej- anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd.

Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie.

W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie.

„Solidarność” była owocem marzeń, cierpień i działań Polaków od Żołnierzy Wyklętych przez konspirację młodzieżową 1949-56 po uczestników „polskich miesięcy”: Czerwca ’56, Millenium ‘66, Marca ’68, Grudnia ’70, Czerwca ’76. Nieocenione znaczenie przy powstaniu „Solidarności” z jej pokojowym charakterem miała również działalność Kościoła pod przywództwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, co zaowocowało także pontyfikatem Jana Pawła II i jego pierwszą pielgrzymką do Polski w 1979 r.

Polska „Solidarność” była 1980 r. iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiemu imperium oraz uzależnionych komunistycznych państw na czterech kontynentach. Przebudowie uległ świat ukształtowany przez „zimną wojnę” po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez “Solidarność” stało się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.

Serdecznie zapraszamy!

do góry