E-Księgarnia
1 grudnia 2014 r., o godz. 9.00, w Muzeum w Rybniku (Rynek 18) odbędzie się konferencja naukowa „Wielka Wojna z Górnym Śląskiem w tle. Pamięć – muzealia/projekty – źródła – postulaty badawcze". Organizatorami wydarzenia są: Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, Muzeum w Rybniku oraz Stowarzyszenie Humanistyczne: Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy
Okrągła, setna rocznica wybuchu I wojny światowej, mijająca w tym roku, skłania do refleksji nad losami Górnego Śląska w czasie tej wojny. Tym bardziej, że temat ten nie obfituje w opracowania badawcze. Wciąż brakuje zarówno syntez, jak i studiów przypadku, ukazujących sytuację w regionie w dobie wojny, która zakończyła długi wiek XIX i przyniosła radykalną odmianę oblicza świata i Europy. Próbując kompleksowo spojrzeć na rozległą problematykę historii Górnego Śląska lat 1914–1918, stawiamy pytania o dwie różne sfery zagadnień.
Po pierwsze – o tematy, które wydają się warte analizy i opisania, które zapowiadają możliwość wyprowadzenia ciekawych konstatacji badawczych. Oczywiście, chodzi o tematy łączące dwa podstawowe komponenty: wojny i regionu. Tematów takich może być nieskończoność, niemniej wywołując hasło „postulatów badawczych" oczekujemy przedstawienia co najmniej cząstkowych rezultatów badań nad konkretnymi zjawiskami, zatem zakładamy realizację danego projektu badawczego, a nie jedynie sformułowanie potencjalnie ciekawego hasła wywoławczego. Po drugie, interesujący jest problem bazy źródłowej do hasła „Górny Śląsk lat 1914–1918". To kwestia nie tylko źródeł „tradycyjnych" – archiwaliów zgromadzonych w archiwach państwowych czy kościelnych, ale też zbiorów odmiennego typu: prywatnych kolekcji korespondencji, zbiorów fotograficznych, innego typu muzealiów – artefaktów na różne sposoby umożliwiających wizualizację Wielkiej Wojny w odniesieniu do regionu górnośląskiego. Pytanie o archiwalia zazębia się tu z pytaniem o muzealia i kolekcje innego typu. Zaś wątek muzealny w naturalny sposób odsyła do tego, jak I wojna światowa obecna jest w przedsięwzięciach muzealnych i innych działaniach instytucjonalnych, których celem jest upamiętnianie tego okresu.
PROGRAM KONFERENCJI
Otwarcie 9.00
Pamięć
– 9.10–10.40
Moderacja – Sebastian Rosenbaum
(IPN Katowice)
- dr Bernard Linek, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski: I wojna światowa we współczesnej historiografii i pamięci na Górnym Śląsku
- dr Marcin Jarząbek, Uniwersytet Jagielloński: Gdzie się podziała pamięć o I wojnie światowej w międzywojennym województwie śląskim?
- Stanisław Szynkowski, Opole: Ślady Wielkiej Wojny na cmentarzach województwa opolskiego (wybrane przykłady)
- dr Bogdan Kloch, Muzeum w Rybniku: Pamięć Wielkiej Wojny z perspektywy rynku modelarskiego – o pewnym doświadczeniu postrzegania konfliktu lat 1914–1918
Przerwa 10.40–10.50
Muzealia/projekty
– 10.50– 12.10
Moderacja – dr Bernard Linek
(PIN – IŚ Opole)
- Weronika Wiese, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej: Projekt konkursowy „Otwórz szufladę – I wojna światowa w rodzinnych wspomnieniach i dokumentach na Górnym Śląsku"
- Zbigniew Gołasz, Muzeum Miejskie w Zabrzu: Odpryski Wielkiej Wojny. Zbiory Muzeum Miejskiego w Zabrzu dotyczące okresu I wojny światowej
- Marta Paszko, Muzeum w Rybniku: Kolekcja pocztówek rodziny Klement w zbiorach Muzeum w Rybniku jako źródło do badań nad losami Górnoślązaków w okresie I wojny światowej
- dr Krzysztof Gwóźdź, Muzeum w Tarnowskich Górach: Wojna z lokalnej perspektywy. Koncepcja i realizacja ekspozycji „W cieniu wielkiej wojny. Życie codzienne w powiecie tarnogórskim w latach 1914–1918"
Przerwa 12.10–12.20
Źródła
– 12.20–14.20
Moderacja – dr Dawid Keller
(Muzeum w Rybniku)
- Natalia Kania, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach: Archiwalia z okresu I wojny światowej dotyczące Gliwic w zasobie gliwickiego archiwum
- Krzysztof Langer, Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Raciborzu: Archiwalia z okresu I wojny światowej dotyczące Rybnika i Raciborza w zasobie raciborskiego archiwum
- dr Wojciech Schäffer, Archiwum Archidiecezjalne w Katowicach: I wojna światowa w materiałach z zasobu Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach
- Mateusz Ściążko, Biblioteka Śląska: Wielka Wojna na słowa. Druki ulotne z lat 1914–1918 w zbiorach Biblioteki Śląskiej
- dr Renata Sput, Racibórz: Prasa górnośląska w okresie I wojny światowej na przykładzie raciborskiego dziennika „Oberschlesischer Anzeiger"
Przerwa obiadowa 14.20–15.00
Postulaty
badawcze I – 15.00–16.20
Moderacja – Zbigniew Gołasz
(Muzeum Miejskie w Zabrzu)
- Małgorzata Witowska, Biblioteka Śląska: Życie muzyczne na Górnym Śląsku w latach 1914–1918
- Aleksandra Korol-Chudy, Muzeum Miejskie w Zabrzu: Formowanie się Jungwehry w Zabrzu 1914–1915. Przyczynek do badań nad zagadnieniem
- Michał Sapa, Uniwersytet Śląski: Praca kobiet w przemyśle Górnego Śląska podczas I wojny światowej
- dr Dawid Keller, Muzeum w Rybniku: Kolejarze KED Kattowitz wobec I wojny światowej (wybrane aspekty)
Przerwa 16.20–16.30
Postulaty
badawcze II – 16.30–17.30
Moderacja – dr Dawid Keller
(Muzeum w Rybniku)
- dr Norbert Mika, Racibórz: Ziemia raciborska w okresie I wojny światowej
- dr Piotr Sput, Racibórz: Garnizon raciborski w okresie I wojny światowej
- Kamil Kartasiński, Uniwersytet Śląski: Z perspektywy mikrohistorii. Panewniki i Ligota podczas I wojny światowej – rekonesans badawczy
17.30 Zakończenie i podsumowanie konferencji
Serdecznie zapraszamy!