E-Księgarnia
30 lipca na placu Wolności w Dąbrowie Górniczej (przed Pałacem Kultury Zagłębia) została uroczyście otwarta wystawy „TU rodziła się »Solidarność«”.
Bohaterowie sprzed 40 lat chcą, by w przyszłości w centrum miasta stanął pomnik upamiętniający tamte wydarzenia. „Dąbrowa Górnicza zasługuje na to, aby cząstka wielkiej historii Solidarności nobilitowała także to piękne miasto; miasto o pięknych tradycjach ruchu robotniczego jeszcze z XIX wieku (...). Tu, w Dąbrowie Górniczej, naprawdę i dosłownie rodziła się najważniejsza część idei Solidarności" - mówił przywódca strajku w dąbrowskiej Hucie Katowice Andrzej Rozpłochowski.
Wsparcie dla inicjatywy budowy pomnika, który miałby stanąć na Placu Wolności w centrum miasta, zapowiedział uczestniczący w czwartkowej uroczystości prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek.
W swoim wystąpieniu prezes IPN przypomniał, że rozpoczętym w sierpniu 1980 r. strajkiem w Hucie Katowice tysiące hutników powiedziało "nie" komunistycznej władzy.
„Ta więź świata pracy Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego przesądziła o zwycięstwie lata 1980 r. To determinacja tutaj sprawiła, że strajków latem 1980 nie udało się władzy komunistycznej spacyfikować, mimo że były takie plany - tak dużo było protestujących, tak duża była skala protestów" - powiedział prezes IPN. Podkreślił, że to właśnie porozumienie w Hucie Katowice przypieczętowało wcześniejsze porozumienia z Gdańska, Szczecina i Jastrzębia-Zdroju.
„To czwarte porozumienie, ta hutnicza twarda pieczęć nad tymi porozumieniami, przez wiele lat było zapomniane. A przecież to tu rodziła się Solidarność" - ocenił dr Szarek, przypominając, że to strajkujący w Hucie Katowice robotnicy upomnieli się o prawo do zakładania wolnych związków w każdym zakładzie w Polsce, a później jako pierwsi złożyli w sądzie wniosek o zarejestrowanie swojej struktury związkowej - jeszcze przed wnioskiem złożonym przez ogólnopolską Solidarność.
Po wernisażu wystawy prezes IPN dr. Jarosław Szarek z dyrektorem katowickiego oddziału IPN dr. Andrzejem Sznajderem, a także Andrzejem Rozpłochowskim oraz przedstawicielami „Solidarności" złożyli wiązankę kwiatów pod pomnikiem Porozumienia Katowickiego.
Adrian Rams, autor wystawy „Tu rodziła się Solidarność“ – Ekspozycja składa się z części ogólnopolskiej, regionalnej i lokalnej. Część regionalna poświęcona jest wydarzeniom, które toczyły się na terenach dzisiejszego województwa śląskiego latem 1980 r. Wystawy lokalne opisują wydarzenia z czterech miejscowości: Tarnowskich Gór, Bielska Białej, Dąbrowy Górniczej i Jastrzębia-Zdroju. W Tarnowskich Górach 21 sierpnia 1980 roku odbył się pierwszy w województwie katowickim strajk solidarnościowy z robotnikami z Wybrzeża.
Budowa Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej była największą inwestycją PRL w latach 70. i dumą władzy komunistycznej. Oddana do użytku w 1976 r. Huta Katowice urzeczywistniała idee „budowy drugiej Polski” i „dynamicznego rozwoju kraju”. Młoda i pochodząca z różnych regionów kraju załoga była przez oficjalną propagandę uznawana za awangardę klasy robotniczej. Jednak pogłębiające się niezadowolenie społeczne, będące jednym z symptomów kryzysu systemu, widoczne było także wśród załogi huty.
29 sierpnia rozpoczął się strajk w Hucie Katowice, który objął także 16 przedsiębiorstw na terenie kombinatu. Powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który zawarł z dyrekcją kombinatu porozumienie warunkowo zawieszające strajk. 1 września huta wznowiła pracę, a MKS przekształcił się w Międzyzakładowy K omitet Robotniczy. MKR zawarł z dyrekcją oraz z Komisją Rządową porozumienie kończące strajk, nazwane porozumieniem katowickim, zmuszające władze do tworzenia niezależnych związków na terenie całego kraju.
Międzyzakładowy Komitet Związkowy Huty Katowice – 16 września – pierwszy w kraju złożył do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie wniosek o rejestrację tworzonej organizacji związkowej. MKZ Huty Katowice, działając w ramach „Solidarności”, był – oprócz MKZ Jastrzębie – najaktywniejszą organizacją związkową w regionie. Popularność zawdzięczał zdecydowanemu akcentowaniu celów społecznych oraz bezkompromisowości i dynamicznemu działaniu liderów. W listopadzie 1980 r. zrzeszał ponad 700 organizacji zakładowych.
Instytut Pamięci Narodowej zainaugurował obchody 40. rocznicy powstania „Solidarności” 1 lipca. Z tej okazji przygotował wystawę „TU rodziła się Solidarność”, która była pokazana równocześnie w 17 miejscowościach rozsianych po całej Polsce. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach opracował regionalną cześć wystawy – przedstawiającą wydarzenia tworzenie się nowych niezależnych związków zawodowych na terenach znajdujących się w dzisiejszych granicach administracyjnych województwa śląskiego – oraz cztery wystawy lokalne poświęcone: Tarnowskim Górom, Bielsku-Białej, Dąbrowie Górniczej i Jastrzębiu-Zdroju.
Wystawa składa się z części ogólnopolskiej, części regionalnych oraz lokalnych ukazujących powstawanie „Solidarności” w niemal każdym zakątku naszego kraju. Prezentacja cyklu wystaw będzie skoordynowana tworząc w całej Polsce „Biało-czerwony szlak: Tu rodziła się Solidarność”. Trasy wszystkich wystaw regionalnych zbiegną się 28 sierpnia na wernisażu w Warszawie. Teksty ekspozycji są prezentowane w języku polskim i angielskim. W tym wielkim zwycięstwie, jaką była, jaką jest polska „Solidarność” mają udział miliony -najczęściej- anonimowych osób. Tą wystawą chcemy złożyć im hołd.
Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń końca XX w. na świecie.
W sierpniu 1980 r. na skraju komunistycznego imperium sowieckiego narodził się wielki, pokojowy ruch, do którego przystąpił niemal co trzeci Polak! „Solidarność” to 10 milionów formalnych członków – był to największy związek zawodowy na świecie.
„Solidarność” była owocem marzeń, cierpień i działań Polaków od Żołnierzy Wyklętych przez konspirację młodzieżową 1949-56 po uczestników „polskich miesięcy”: Czerwca ’56, Millenium ‘66, Marca ’68, Grudnia ’70, Czerwca ’76. Nieocenione znaczenie przy powstaniu „Solidarności” z jej pokojowym charakterem miała również działalność Kościoła pod przywództwem prymasa Stefana Wyszyńskiego, co zaowocowało także pontyfikatem Jana Pawła II i jego pierwszą pielgrzymką do Polski w 1979 r.
Polska „Solidarność” była 1980 r. iskrą, która dała początek upadkowi sowieckiemu imperium oraz uzależnionych komunistycznych państw na czterech kontynentach. Przebudowie uległ świat ukształtowany przez „zimną wojnę” po 1945 r. Efektem było wyzwolenie się wielu państw spod zależności i okupacji Związku Sowieckiego od Litwy, Łotwy i Estonii po Gruzję. Dzięki przełomowi zapoczątkowanemu przez “Solidarność” stało się także możliwe zjednoczenie Niemiec. Polska „Solidarność” to triumf pokojowej siły ducha nad materialistycznym komunistycznym imperium zła.
Ekspozycja będzie prezentowana w Dąbrowie Górniczej do 11 sierpnia.
Serdecznie zapraszamy!