Instytut Pamięci Narodowej Uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej mec. Jerzego Kurcyusza – Katowice, 18 kwietnia 2024 - Aktualności -

Wśród licznie zgromadzonej publiczności prym wiedli Zofia Romaszewska - doradca prezydenta RP, Mateusz Morawiecki - poseł na Sejm RP, Piotr Andrzejewski - wiceprzewodniczący Trybunału Stanu, adw. Przemysław Rosati – prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Głównymi gośćmi wydarzenia byli potomkowie dra Jerzego Kurcyusza w osobach – córki Teresy Kurcyusz-Furmanik, wnuków i prawnuków, pasierbicy Elżbiety Seferowicz oraz przyjaciela rodziny ks. prałata Bernarda Czerneckiego.

Poczty sztandarowe wystawiły – Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”, Stowarzyszenie Represjonowanych w Stanie Wojennym Regionu Śląsko-Dąbrowskiego, Izba Adwokacka w Katowicach, Kopalnia Węgla Kamiennego „Piast” i Kopalnia Węgla Kamiennego „Ziemowit”. Nie zabrakło także okolicznościowych przemówień, w których zabierający głos – Zofia Romaszewska, premier Mateusz Morawiecki, Dominik Kolorz – podkreślali wybitne zasługi Mecenasa w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, a także jego znaczące osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej wyrażając przy tym radość z powodu przywracania pamięci zbiorowej nazwiska dra Jerzego Kurcyusza.

Aktu odsłonięcia tablicy pamiątkowej ufundowanej ze środków Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach dokonali: Teresa Kurcyusz-Furmanik, Zofia Romaszewska, poseł na Sejm RP Mateusz Morawiecki, dyrektor IPN Oddział w Katowicach dr Andrzej Sznajder, przewodniczący Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność” Dominik Kolorz oraz przewodniczący Stowarzyszenia „Solidarność Pamięci Strajkujących Górników w Kopalni Węgla Kamiennego „Piast” 14-28 grudnia 1981” Mariusz Śliwiński. Następnie tablica została poświęcona przez ks. dra Adama Pawlaszczyka redaktora naczelnego „Gościa Niedzielnego”. Złożenie kwiatów i wieńców przez delegacje zakończyło pierwszą część uroczystości.

Drugą część wydarzenia wypełnił panel dyskusyjny poprowadzony przez dra Andrzeja Sznajdera, dyrektora Oddziału IPN w Katowicach, w którym uczestniczyli: Teresa Kurcyusz-Furmanik, prof. dr hab. Jan Żaryn oraz dr Dariusz Węgrzyn. Jego kanwę stanowiła wznowiona w ubiegłym roku nakładem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I. J. Paderewskiego oraz wydawnictwa Neriton publikacja autorstwa dra Jerzego Kurcyusza zatytułowana „Na przedpolu Jałty. Wspomnienia z tajnej służby w dyplomacji” i opatrzona wstępem pióra dra Dariusza Węgrzyna. Stanowiąca doskonałą okazję do pogłębionej dyskusji i rozważań na temat wątków w niej zawartych w szczególności młodzieńczej działalności, wojennych losów, a także aktywności w czasach PRL dra Jerzego Kurcyusza książka wywołała ożywioną reakcję również ze strony słuchaczy nad wyraz zainteresowanych jego nietuzinkowym życiem.

Uroczystość została zorganizowana staraniem Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach oraz Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”.

Jerzy Kurcyusz, ur. 12 X 1907 w Łomży, zm. 25 XI 1988 w Katowicach. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, Wydz. Prawa (1930). 1930-1933 aplikant sędziowski, 1933-1936 adwokacki, 1936- 1939 praktyka adwokacka w Warszawie, doktorat (1968).Do 1934 członek Stronnictwa Narodowego, następnie Obozu Narodowo-Radykalnego, jeden z przywódców ONR-ABC; pod koniec 1936 członek Komitetu Politycznego Organizacji Polskiej. Po 1 IX 1939 ochotnik podczas kampanii wrześniowej w Straży Obywatelskiej w Warszawie. Pod koniec 1939 wysłannik ONR do Francji, koordynator łączności między rządem emigracyjnym a krajem. 1940 - II 1944 szef placówki łączności z Polską w Stambule. W 1947 powrócił do Polski. 1948-1950 radca prawny w Dąbrowskich Zakładach Hutniczych w Będzinie, nast. w hutach: Będzin, Zabrze, Zygmunt (w Łagiewnikach Śląskich) i Sosnowiec, zwalniany z kolejnych zakładów bez wypowiedzenia i odszkodowania. 1953-1957 zatrudniony m.in. w Zakładach Koksochemicznych w Zdzieszowicach, nast. w Blachowni. Jesienią 1957 aresztowany pod zarzutem napisania zarządzenia umożliwiającego handel talonami na samochody dyrektorom Centralnego Zarządu Zaopatrzenia Robotniczego w Katowicach, osadzony w AŚ w Katowicach, 24 XII 1957 uwolniony od zarzutów  i zwolniony z aresztu. 1958-1983 praktyka adwokacka w Katowicach.

1980-1988 doradca działaczy „S" (m.in. KS w KWK Sosnowiec w VIII 1981 i X -XI 1981; protestujących załóg kopalń jastrzębskich podczas strajków w VIII 1988). 1982-1983 obrońca działaczy opozycji, m.in. członków KS podczas strajków w KWK Piast w Bieruniu i Hucie Baildon w Katowicach. W VIII 1988 przekazywał informacje ze strajkujących kopalni radiostacjom zachodnim. Zredagował statut Społecznego Komitetu Budowy Pomnika ku Czci Górników KWK Wujek w Katowicach Poległych 16 XII 1981. Autor książki Na przedpolu Jałty. Wspomnienia z tajnej służby w dyplomacji (1995). Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006). Od 1947 rozpracowywany przez WUBP/WUds.BP w Katowicach; W VII 1950 nieudana próba werbunku przez MBP, zakończona odmową współpracy, co skutkowało represjami i szykanami wobec niego i jego rodziny, rozpracowywany w ramach sprawy krypt. Odra. 1962 - XI 1974 przez Wydz. III KW MO w Katowicach
w ramach KE krypt. Pretor; 12 X 1982 - 8 I 1989 przez Wydz. III KW MO/WUSW
w ramach KE krypt. Mecenas.

                        Biogram opracowany przez Teresę Brodzką,

zaczerpnięty z Encyklopedii Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1983. Tom 3.