Katowice (Bogucice): Poszukiwania szczątków straconych żołnierzy NSZ
W dniach od 12 do 14 kwietnia 2021 r. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN przeprowadziło prace poszukiwawczo-ekshumacyjne na cmentarzu parafialnym przy ul. Wróblewskiego w Katowicach-Bogucicach. Celem badań było odnalezienie szczątków ofiar komunizmu – żołnierzy NSZ straconych 4 V 1946 r. w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej: ppor. Antoniego Sękowskiego, Edmunda Kasprzyka i Władysława Januszewskiego.
Do OBUWiM IPN w Katowicach zgłosiła się rodzina jednej z ofiar. Na skutek relacji m.in. o wskazaniu grobu przez grabarza za cenę obrączki oraz skrępowaniu rąk ofiar, przekazano sprawę do BPiI IPN, aby zweryfikować informacje o tajnym pochówku ciał poszukiwanych żołnierzy we wskazanym miejscu. Po drobiazgowej kwerendzie archiwalnej, pobraniu materiału biologicznego od krewnych ofiar i uzyskaniu koniecznych pozwoleń, przystąpiono do badania archeologicznego. Odnaleziono szczątki czterech osób, w tym trzech w układzie, który wskazuje, że ich ciała wrzucono bezładnie do grobu. Szczątki zostały podjęte w ramach śledztwa prokuratora OKŚZpNP w Katowicach i zostaną poddane badaniom sądowo-lekarskim, w tym identyfikacyjnym.
ppor. Antoni Sękowski ps. „Odrowąż”, „Witold”, „Konrad”, „Metys”, ur. 1921 r. w Grabocinie pow. będziński, od 1940 r. członek NOW, od 1942 r. żołnierz oddziału partyzanckiego NOW, a od 1943 r. VIII Okręgu Śląsk NSZ; służył w pow. olkuskim, miechowskim, włoszczowskim i częstochowskim; uczestnik akcji zbrojnych przeciwko Niemcom; organizował pomoc i przerzut Żydów z likwidowanego getta będzińskiego; od VI 1944 r. w stopniu kpr. żołnierz Brygady Świętokrzyskiej NSZ; po wkroczeniu Armii Czerwonej wycofał się wraz z Brygadą na Zachód; po przeszkoleniu przez Niemców w III 1945 r. został zrzucony na spadochronie w grupie ppor. Stanisława (Władysława) Stefańskiego ps. „Szczerba” pod Radomiem; nie mogąc odnaleźć towarzyszy udał się na teren Zagłębia Dąbrowskiego i pow. olkuskiego znany z okupacji, podporządkował się mjrowi Kazimierzowi Zaborskiemu ps. „Flor”, „Łamigłowa” i w IV 1945 r. zorganizował drużynę dywersyjną PAS, wykonującą akcje m.in. na funkcjonariuszy UB i posterunki MO; w zeznaniach występuje również jako komendant powiatu olkuskiego NSZ.
Edmund Kasprzyk ps. „Lech”, „Matniak”, „Czarny”, ur. 1923 r. w Strzemieszycach pow. będziński; w 1940 r. więziony w Sosnowcu za ucieczki z robót przymusowych (fabryka amunicji), od 1943 r. żołnierz VIII Okręgu Śląsk NSZ, działał w Strzemieszycach jako sekcyjny; od IV 1945 r. w drużynie PAS ppor. Sękowskiego był początkowo zastępcą dowódcy; uczestnik akcji zbrojnych.
Władysław Januszewski ps. „Blondyn”, ur. 1923 r. w Bugaju pow. zawierciański, w czasie okupacji służył w AK, w IV 1945 r. przed powołaniem do wojska zwerbowany do drużyny PAS NSZ ppor. Sękowskiego; uczestnik akcji zbrojnych. W aktach IPN zachowała się jego opaska na ramię z inicjałami AK, skonfiskowana przez UB, która po 75 latach została przekazana rodzinie.
Wszyscy trzej zostali aresztowani w VII-VIII 1945 r. przez PUBP w Będzinie i po brutalnym śledztwie skazani 28 II 1946 r. przez Wojskowy Sąd Okręgowy IV w Katowicach, a następnie straceni 4 V 1946 r. w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej.
16.04.2021
BPiI
