E-Księgarnia
Kościół i kultura w latach osiemdziesiątych XX wieku. Doświadczenia warszawskie, red. ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, współpraca Małgorzata Romańska, Katowice-Warszawa 2011, s. 140
Na publikację składają się teksty i wypowiedzi osób biorących udział w życiu kulturalnym stolicy w czasie stanu wojennego, które znalazły swą artystyczną i duchową przystań w Kościele. Prawie trzydzieści lat później spotkały się one na konferencji panelowej „Kościół i kultura w latach osiemdziesiątych” w Warszawie, 20 maja 2010 r. Zorganizował ją Oddział IPN w Katowicach wspólnie z Duszpasterstwem Środowisk Twórczych Archidiecezji Warszawskiej. Wygłoszone wówczas referaty, świadectwa i fragmenty wspomnień stały się podstawą książki. Refleksje wspomnieniowe przedstawili pracownicy nauki, literacie, dziennikarze, aktorzy i plastycy, którzy w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych skorzystali z gościnności, opieki i mecenatu Kościoła. Słowo do uczestników konferencji wygłosił ks. kardynał Józef Glemp. Referat wprowadzający przedstawił prof. Jan Żaryn, a związki Kościoła z kulturą w kontekście działalności warszawskiego Duszpasterstwa Środowisk Twórczych w latach osiemdziesiątych przypomniał ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, który stwierdził m.in., że: „w chwili wybuchu stanu wojennego Duszpasterstwo Środowisk Twórczych stało się dla twórców azylem, miejscem schronienia, obrony, pomocy, inspiracji, miejscem spotkań wielu osób ze środowisk naukowych, kultury, mediów z Polakami. Dotychczasowe przymierze poszerzyło się o wiele środowisk. Zgromadzeni na terenie Duszpasterstwa wydali swe pierwsze oświadczenia w sprawie uwolnienia internowanych artystów, dziennikarzy, literatów i naukowców. Interwencje, pomoc twórcom uwięzionym, wyrzuconym z pracy, pozostającym w trudnej sytuacji bytowej, obrona przed represjami – wszystko to wypełniało pracę Duszpasterstwa”.
Książka ukazała się pod redakcją ks. Wiesława Aleksandra Niewęgłowskiego, krajowego duszpasterza środowisk twórczych, we współpracy z Małgorzatą Romańską. Wydawcą książki jest Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, współwydawcą Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Warszawskiej.
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie
- kardynał Józef Glemp, Kultura ciągle musi szukać
- ks. Wiesław Al. Niewęgłowski, Kościół i kultura w latach osiemdziesiątych XX wieku
- Jan Żaryn, Kultura niezależna w Kościele katolickim w Polsce 1981–1989 – szkic do portretu
I. Kościół i środowiska naukowe oraz filmowe
- Andrzej Paczkowski, Mówiłem po prostu o historii
- Andrzej Rottermund, Kościół i kultura w czasach przełomu
- Henryk Samsonowicz, Kościół tworzył przestrzeń wolności myśli
- Lech Sokół, Humanistyczne środowiska naukowe w Duszpasterstwie Środowisk Twórczych
- Edmund Wnuk-Lipiński, Kościół i środowiska naukowe w latach osiemdziesiątych XX wieku
- Krzysztof Tchórzewski, Wzajemność spojrzeń
II. Kościół i dziennikarze
- Magdalena Bajer, Polaków rozmowy
- Ewa Heine, W Kościele czułam się bezpiecznie
- Maciej Iłowiecki, Zobowiązania trwają
- Jacek Moskwa, Duszpasterstwo Środowisk Twórczych – środowisko i azyl
- Marcin Przeciszowski, Kościół – dziennikarze
- Stefan Truszczyński, Padre – kulturalne przetrwanie
- Maciej Wierzyński, Ile z tego wszystkiego zostało?
III. Kościół i środowiska aktorskie, literackie, plastyczne
- Tomasz Judyta, Skończył się czas rewolucji, a Duszpasterstwo zostało
- Kazimierz Kaczor, Kościół zawsze był ostoją polskości
- Anna Nehrebecka-Byczewska, Kościół był z ludźmi
- Jerzy Zelnik, W latach osiemdziesiątych artyści znaleźli pod dachem świątyni wolność
- ks. Andrzej Przekaziński, Wspomnienie, nie tylko
- Ernest Bryll, Niebywałe to były czasy
- Julia Hartwig, Kościół. Kultura i wolność
- Zdzisław Tadeusz Łączkowski, Kościół ocalał nasze człowieczeństwo
- Jerzy Kalina, Był to naprawdę czas niezwykły
- Wojciech Skrodzki, Plastycy, Kościół, stan wojenny
- Gustaw Zemła, Kościół a sztuka niezależna