Instytut Pamięci Narodowej Międzynarodowa konferencja naukowa „Górnoślązacy. Problemy społeczności pogranicza w XX wieku” – Gliwice, 20–21 października 2011 - Konferencje naukowe -

Międzynarodowa konferencja naukowa

Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach
i Muzeum w Gliwicach
we współpracy z Ruhr-Universität w Bochum

„Górnoślązacy. Problemy społeczności pogranicza w XX wieku”

20–21 października 2011 r.
Willa Caro,
Gliwice, ul. Dolnych Wałów 8a

Celem konferencji jest spojrzenie na kluczowe zjawiska XX wiecznej historii Górnego Śląska przez pryzmat zamieszkującej region ludności rodzimej i jej przypadków. Ramy chronologiczne wyznaczone są zasadniczo od przełomu XIX i XX wieku do upadku komunizmu w Europie, zatem od erupcji konfliktu polsko-niemieckiego o posiadanie Górnego Śląska po schyłek ostatniej wielkiej narracji totalitarnej.

Elementem komunistycznej idei tworzenia „nowego człowieka” było także wykształcenie nowego typu Górnoślązaka. Te dwie daty krańcowe i zjawiska graniczne wskazują też na główne wątki tematyczne, wokół których toczyć się mają obrady konferencyjne. W centrum stoi pytanie o konstrukcje tożsamościowe rdzennych mieszkańców regionu i przemiany owych konstrukcji w omawianym okresie.

Istotnymi wątkami wystąpień konferencyjnych są m.in. pytania o rolę Kościoła katolickiego w tradycyjnie postrzeganym jako „religijny” regionie, o formy manipulowania przekazem kulturowym, problemy masowych migracji drugiej połowy XX wieku, kwestie partycypacji Górnoślązaków w aparacie władzy totalitarnej i rozliczenia karne z tym związane.

PROGRAM KONFERENCJI

20 X 2011

Otwarcie konferencji 9.00–9.20

• 9.20–9.40  dr Bernard Linek, Instytut Śląski w Opolu,
  Narodowe systemy kulturowe na Górnym Śląsku na początku XX wieku
• 9.40–10.00  prof. Grzegorz Strauchold, Uniwersytet Wrocławski,
  Pożądani i niekochani. Ludność rodzima na Śląsku w optyce władz państwowych w latach 1945–1949
• 10.00–10.40  prof. James Bjork, King’s College London,
  Kościół Katolicki wobec (re)polonizacji na Górnym Śląsku po drugiej wojny światowej
• 10.40-11.00  prof. Piotr Madajczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN,
  Warszawa, Polityka władz PRL wobec społeczności pogranicza (lata 50.–70.)

11.00–11.20 Przerwa

• 11.20–11.40  dr Urszula Biel, Gliwice,
  Górny Śląsk jest nasz! Polska i niemiecka propaganda filmowa w obliczu plebiscytu
• 11.40–12.00  prof. Wojciech Kunicki, Uniwersytet Wrocławski,
  Polityka kulturalna na Górnym Śląsku w okresie III Rzeszy
• 12.00–12.40  dr Peter Polak-Springer, Qatar University, Doha,
  „Wymiana kulturowa”: folklor, rewanżyzm i tworzenie narodowo-regionalnych systemów kulturowych na obszarze niemiecko-polskiego pogranicza (1926–1953)

12.40–14.00 Przerwa

• 14.00–14.40  dr Andrew Demshuk, University of Alabama, Birmingham,
  Pamięć 1921 r. po roku 1945: górnośląscy wypędzeni w Niemczech Zachodnich i zmiana dyskursu ofiary
• 14.40–15.20  dr Stephan Kaiser, Oberschlesisches Landesmuseum, Ratingen,
  Przemiany niemieckiej kultury pamięci. Uciekinierzy i wypędzeni we współczesnym niemieckim społeczeństwie
• 15.20–15.40  dr Krzysztof Żarski, Uniwersytet Wrocławski,
  Górnoślązacy na germanistyce wrocławskiej po 1945 r.
• 15.40–16.00  Bogusław Tracz, IPN Katowice,
  „Śląski gospodarz” – Jerzy Ziętek jako przykład mitologizacji politycznej

21 X 2011

• 9.30–9.50  dr Elżbieta Anna Sekuła, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa,
  Co dzisiaj znaczy być Ślązakiem? Analiza i interpretacja spisowych deklaracji narodowości śląskiej
• 9.50–10.30  dr Kai Struve, Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg,
  Górny Śląsk w XIX i na początku XX wieku – pytania do badań nad nacjonalizmem
• 10.30–10.50  dr Maciej Fic, Uniwersytet Śląski,
  Wpływ działalności społeczno-politycznej Jana Kustosa na mieszkańców Górnego Śląska
• 10.50–11.10  dr Guido Hitze, Ministerstwo Kultury Landu Nadrenia-Westfalia,
  Niemiecka Partia Centrum wobec Górnego Śląska 1918–1933
• 11.10–11.30  dr Andrzej Michalczyk, Ruhr-Universität Bochum,
  Postawy duchowieństwa katolickiego na Górnym Śląsku wobec polityki polonizacji w latach 1922-1939

11.30–11.50 Przerwa

• 11.50–12.10  Mirosław Węcki, Uniwersytet Śląski,
  Partycypacja ludności rodzimej w organizacjach nazistowskich na Górnym Śląsku 1933-1945
• 12.10–12.30  dr Mirosław Sikora, IPN Katowice,
  W obliczu klęski. Nastroje ludności Górnego Śląska w świetle raportów Służby Bezpieczeństwa Rzeszy z lat 1942-1944
• 12.30–12.50  dr Adam Dziurok, IPN Katowice,
  Kwestia śląska w rozliczeniach „zbrodniarzy faszystowsko-hitlerowskich”
• 12.50–13.10  dr Dariusz Węgrzyn, IPN Katowice,
  Historia pewnego paradoksu. Wybory do Sejmu Ustawodawczego na Górnym Śląsku w 1947 r. jako procedura antydemokratyczna

13.10–14.30 Przerwa

• 14.30–14.50  prof. Stanisław Jankowiak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań,
  Migracje z Górnego Śląska po 1945 r.
• 14.50–15.10  dr Gregor Ploch, Oberschlesisches Landesmuseum, Ratingen,
  Między „hajmatem” a ojczyzną. Górnoślązacy w Nadrenii Północnej-Westfalii po 1945 r.
• 15.10–15.30  David Skrabania, Ruhr-Universität Bochum,
  Górnośląscy przesiedleńcy w Berlinie 1964–1990: problemy integracyjne. Próba zbliżenia z perspektywy mikrohistorycznej
• 15.30–15.50  Sebastian Rosenbaum, IPN Katowice,
  Działania Służby Bezpieczeństwa wobec migracji Górnoślązaków do RFN w latach 70.