Nawigacja

Aktualności

Prezentacja wystawy „Ukradzione dzieciństwo” połączone z projekcją filmu „Kinderlager Pogrzebin” – Racibórz, 5 września – 5 października 2019

W ramach uroczystości zorganizowanych w 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

5 września 2019 r. w Raciborskim Centrum Kultury w Raciborzu (ul. Chopina 21) odbyło się otwarcie wystawy „Ukradzione dzieciństwo” połączone z projekcją filmu „Kinderlager Pogrzebin”. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz Raciborskie Centrum Kultury.

Ekspozycja przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie ukazuje zmiany jakie nastąpiły w życiu najmłodszych w związku z wybuchem II wojny światowej. Ogromna trauma, którą przeżywali w latach wojny, skradła im spokojne dzieciństwo – czas pełen nadziei, beztroskiej zabawy i miłości. Wybuch wojny w 1939 roku sprawił, że ten świat przestał istnieć. Zastąpiły go groza, okrucieństwo i codzienne świadectwo śmierci. Autorzy wystawy przedstawili losy polskich dzieci z różnych mniejszości narodowych w tym: Żydów, Romów, Ukraińców, Białorusinów, Poleszuków, Karaimów, Ormian, Hucułów, a także ich traumatyczne przeżycia związane z pobytem w getcie, z przymusową pracą, deportacjami oraz egzekucjami.

Podzielona jest na siedem części, które obrazują dzieci w różnych rolach życiowych:

I Dzieci – życie przedwojennych dzieci, w tym mniejszości; II Obrońcy; III Oszukani?; IV Ofiary; V Obserwatorzy; VI Okaleczeni; VII Emigranci

Dzieciństwo to zwykle najpiękniejszy okres w życiu człowieka, pełen nadziei, ufności, beztroskiej zabawy i miłości. Wówczas buduje się własną tożsamość, odkrywa piękno i różnorodność otaczającego świata, definiuje i ugruntowuje postawy moralne na całe życie, uczy się altruizmu.

Świat tych doznań obecny był w życiu młodego pokolenia – urodzonego i wychowanego raz pierwszy od 123 lat w wolnej, niepodległej Polsce.

W 1939 r. wybuch wojny sprawił, że świat ten przestał istnieć – zastąpiły go groza, bezprzykładne okrucieństwo, codzienne świadectwo śmierci. Czy młody człowiek w tym obcym sobie świecie miał jeszcze jakiś wybór? Czy był tylko bezwolnym świadkiem wszechotaczającego mordu? Czy stać go było na demonstrację postaw heroicznych – ocalenie resztek humanizmu i własnego dzieciństwa?

Wystawa była prezentowana do 5 października.

Dokument „Kinderlager Pogrzebin“ przedstawia wstrząsającą historię obozu dla wysiedlonych polskich rodzin i ich losów w czasach II wojny światowej. Jest to pierwszy dokument telewizyjny na temat „Polenlagrów”. „Polenlager 82 Pogrzebin” to jeden z kilkudziesięciu obozów utworzonych przez Niemców dla ludności Polskiej. Funkcjonowały one na Śląsku od czerwca 1942 do 1945 r. Głównymi bohaterkami filmu są mieszkanki Śląska i Zagłębia: Halina Skalbmierska z d. Kasprzyk, Anna Szafraniec z d. Szczupider oraz Józefa Posch-Kotyrba, które jako małe dzieci zostały osadzone w obozie dla nieletnich w podraciborskim Pogrzebieniu. Przetrzymywano w nim 220 dzieci do lat 16 oraz 12 niemowląt. Dzieci zostały odebrane rodzicom wywiezionym do obozów koncentracyjnych. Kinderlager zlikwidowano w październiku 1943 r, przenosząc osadzonych do innych obozów. Do dziś nie znamy wszystkich ofiar czy losów dzieci umieszczonych w niemieckich rodzinach. Nowe światło na dzieje „Polenlagru Pogrzebin” rzuciły odnalezione niedawno dokumenty, w tym listy transportowe wysiedlanych i aresztowanych Polaków. Znaleziono je w domu, w którym mieszkał wówczas komendant obozu. 

W dokumencie wypowiadają się byli więźniowie i świadkowie oraz m.in. Andrzej Sznajder – dyrektor Oddziału IPN w Katowicach, Sławomir Kulpa – dyrektor Muzeum w Wodzisławiu Śląskim, siostra Teresa Czekała – dyrektorka Domu Sióstr Salezjanek w Pogrzebieniu. Scenariusz napisali: Krzysztof Korwin-Piotrowski (reżyser) oraz Piotr Kuliś (również autor zdjęć). Z ramienia IPN konsultantem historycznym był Beno Benczew. Film „Kinderlager Pogrzebin” zrealizowała TVP 3 Katowice, a koproducentami byli: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach i TVP S.A. Premiera telewizyjna filmu miała miejsce na antenie TVP 3 Katowice 1 września 2017 r., a pokazy odbyły się dotąd między innymi w Katowicach, Raciborzu, Wodzisławiu Śląskim, Jastrzębiu-Zdroju, Żorach i Gliwicach; kolejne planowane są w: Polsce, Niemczech i Kanadzie.

 

 

 

do góry