Nawigacja

Aktualności

Wystawa „Pancerne skrzydła” na Przystanku Historia – Warszawa, 5 czerwca – 28 lipca 2018

Uroczystego otwarcia wystawy dokonali 4 czerwca 2018, o godz. 18.00, Geert Bourgeois, minister-prezydent rządu Flandrii, prof. dr hab. Piotr Gliński, wiceprezes Rady Ministrów, minister kultury i dziedzictwa narodowego, oraz dr Jarosław Szarek, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Uroczystości związane z rocznicą wyzwolenia Belgii spod niemieckiej okupacji rozpoczęły się wcześniej, przy pomniku I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka na placu Inwalidów, gdzie o godz. 16.00 wspólnie oddano cześć bohaterom.

W panelu dyskusyjnym wzięli udział Yves Wantens – przedstawiciel generalny rządu Flandrii, dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN Adam Hlebowicz i dr Karol Nawrocki – dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. Chyba najbardziej zapadły w pamięć pytania: dlaczego wydarzenia, mające miejsce już prawie 75 lat temu, są dla nas ważne oraz jakie ma to znaczenie dla Polaków i Belgów?

Po krótkiej dyskusji minister-prezydent Flandrii wyróżnił i podziękował polskim weteranom walk o wyzwolenie swojego kraju. Byli wśród nich: mjr  Janusz Gołuchowski, kpt. Edmund Semrau, por. Alojzy Jedamski, kpt. Wacław Butowski, mjr Marian Słowiński.

Wzruszające były słowa mjr. Słowińskiego, który wspominał o swoich przeżyciach podczas wojny. Od lądowania w Normandii w czerwcu 1944 r. Słowiński spał zawsze pod czołgiem, głowę na prawdziwym łóżku pożył, dopiero gdy belgijska rodzina ugościła polskiego żołnierza w Sint-Niklaas. Dziś dziewczynka, która wówczas zaprosiła polskiego żołnierza do swojego domu, jest babcią, a przyjaźń, która narodziła się podczas wojny, przetrwała odległość i czas.

„Niech żyje Polska!”

Biało-czerwone flagi, transparenty „Leve de Bevrijders!” (Niech żyją wyzwoliciele!), „Niech żyje Polska!”, deszcz kwiatów – tak mieszkańcy flamandzkich miast witali 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem gen. Maczka. Mimo upływu lat wdzięczna pamięć o polskich żołnierzach wciąż żyje, a jej wyrazem jest międzynarodowa wystawa „Pancerne skrzydła”, ukazująca wyzwolenie Flandrii przez żołnierzy 1 Dywizji Pancernej we wrześniu 1944 r. Teksty w trzech wersjach językowych (polskiej, angielskiej i niderlandzkiej) są bogato ilustrowane zdjęciami i filmami – większość z nich nie była dotąd prezentowana szerokiej publiczności. Towarzyszą im unikatowe eksponaty, takie jak sztandar 1 DP i pamiętniki żołnierzy.

Wystawę można było zwiedzać od 5 czerwca do 28 lipca 2018 w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia”, przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie.

1 Dywizja Pancerna została sformowana w Szkocji zimą 1942 r. jako część Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po przerzuceniu do Francji w 1944 r. uczestniczyła w walkach pod Falaise i Chamboise, gdzie poniosła poważne straty. Mimo to przetrwała i podjęła pościg za niemiecką armią, pokonując średnio 50 km dziennie. By zminimalizować zniszczenia i straty wśród ludności cywilnej, gen. Stanisław Maczek unikał stosowania ognia artyleryjskiego. Mieszkańcy wyzwalanych miejscowości witali polskich żołnierzy z entuzjazmem: „gromadnie, bez wyjątku wylegli przed domy, cisną się do czołgów, rzucają kwiatami, płaczą, szaleją z radości”. Jak wspominał dowódca 1 DP, serdeczność i gościnność Belgów sprawiły, że Polacy poczuli się „jakby we własnym kraju”.

Wdzięczność Belgów przejawiała się różnorodnie: od opieki nad grobami poległych Polaków, poprzez nadawanie „polskich” nazw ulicom, aż po organizację uroczystości rocznicowych. O polsko-belgijskiej przyjaźni świadczy także niniejsza wystawa, zorganizowana z inicjatywy Dirka Verbeke, honorowego sekretarza miasta Tielt. Jest to wspólne przedsięwzięcie Przedstawicielstwa Rządu Flandrii w Polsce, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum II Wojny Światowej przy współpracy Stowarzyszenia Pierwszej Polskiej Dywizji Pancernej, Muzeum Wojska Polskiego oraz Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą; eksponatów użyczyli też prywatni kolekcjonerzy. Projekt i wykonanie wystawy: 7Muz. Autorem tekstu wystawy jest Ryszard Mozgol, naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach.

do góry